صلح نامه|عقد صلح |قرارداد صلح

صلح نامه با عقد صلح  از جمله عقود و قرارداد های پر کاربرد که هم در انجام معاملات و هم در رفع اختلاف وتنازع  مورد استفاده بوده است .  عقد صلح یا صلح نامه معمولا با هدف پیشگیری از وقوع اختلاف یا نزاع  احتمالی در آینده  یا رفع نزاع و اختلاف پیش آمده استفاده می شود.عقد صلح توافقی است که طرفین بر رفع اختلاف و تنازع موجود یا اختلافی که ممکن در آینده پیش آید تراضی می نمایند ماده ۵۷۲ قانونی مدنی در خصوص صلح مقرر می دارد : صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود .

عقد صلح یا صلح نامه در حقوق ایران و در میان مردم جایگاه خاص و ویژه ای دارد و آن قابلیت عقد صلح است که به موجب ماده ۷۵۸ قانون مدنی صلح می تواند در قالب هر عقد و قراردادی باشد و نتیجه آن معامله را داشته باشدبدون اینکه از احکام آن معامله پیزوی نماید . برای مثال طرفین می توانند عقد صلحی منعقد نمایند با موضوع بیع یا اجاره که نتیجه عقد صلح انتقال مالکیت باشد یا انتقال منافع باشد ولیکن احکام عقد بیع یا اجاره را نداشته باشد بلکه ملتزم به احکام و مقررات صلح می باشد .

شرایط صلح نامه یا عقد صلح

1. عقد صلح جزو عقود لازم میباشد به بدین معنا که طرفین بدون وجود دلیل قانونی ( خیار) یا قراردادی ( شرط فسخ ) حق فسخ یکجانبه عقد صلح یا صلح نامه را ندارند .
2. کفایت علم اجمالی به مورد صلح : از ماده ۷۵۲ چنین برداشت می شود که لازم نیست آنچه مورد صلح واقع شده است از تمام جهات معلوم باشد بلکه علم اجمالی برای صحت عقد صلح و صلح نامه کافی است .
3. معین بودن مورد صلح : آنچه مورد صلح قرار می گیرد باید معین و مشخص باشد .طبق بند ۳ ماده ۱۹۰ معین بودن موضوع معامله از شرایط اساسی صحت معامله می باشد .
4. عقد صلح یا صلحنامه می تواند معوض و یا بلا عوض باشد .

انواع صلح نامه ( انواع عقد صلح )

1. صلح بر دعوا و رفع تنازع و اختلاف : در مواردی که اختلافی پیش آمده و دعوایی مطرح شده است طرفین دعوا می توانند با صلح آن را پایان دهند .
2. صلح ابتدایی : بدون وجود دعوا و تنازع طرفین می توانند بر موضاعات مختلف صلح نمایند مانند ورثه متوفی که در تقسیم ترکه ( اموال متوفی ) صلح می نمایند .
3. صلح معوض و صلح بلا عوض و محاباتی :اصولا صلح از عقود معوض است یعنی شخص در قبال مالی که به دیگری صلح می نماید مالی نیز از او دریافت می کند . در صلح بلا عوض فقط یک طرف مالی را به دیگری تملیک می کند و در قبال آن چیزی دریافت نمی کند .
4. صلح محاباتی : صلح محاباتی صلحی معوض است با این تفاوت که عوض و آنچه در قبال صلح دریافت می شود بسیار ناچیز است مانند صلح آپارتمانی در عوض شاخه نباتی صورت گیرد صلح محاباتی است .

طرفین قرارداد صلح 

صلحنامه و قرارداد صلح دو طرف دارد : ۱. مصالح ۲. متصالح

• مصالح کسی که که در صلحنامه مالی یا حقی را به دیگری صلح می نماید .
• متصالح کسی است که در عقد صلح یا صلحنامه مالی یا حقی به او صلح شده است .

صلح نامه رسمی و عادی 

صلح نامه می تواند هم به صورت سند رسمی و هم به صورت عادی تنظیم شود . عقد صلحی که به موجب سند عادی و دست نویس تنظیم شده باشد ( صلحنامه عادی ) معتبر می باشد .

صلح نامه رسمی صلحی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد . صلحنامه رسمی قابل انکار و تردید نیست و در مقابل اشخاص ثالث نیز می توان به آن استناد کرد . بنابراین پیشنهاد میشود در صورتی که قصد تنظیم صلحنامه دارید اولا از صلح نامه رسمی استفاده کنید یعنی به موجب سند رسمی  و در دفاتر اسناد رسمی صلح نامه خود را تنظیم نمایید دوم اینکه حتما در جهت نحوه تنظیم قرارداد صلح از وکلا و مشاوران حقوقی راهنمایی بخواهید .

کاربرد عقد صلح

عقد صلح کاربرهای بسیاری دارد و همچنانکه پیشتر گفته شد می توان در قالب عقد صلح انواع عقود و توافقات را مطرح کرد .

برای مثال عقد شرکت از عقود جایز می باشد یعنی طرفین عقد هر زمانی که بخواهند می توانند شرکت را فسخ نمایند که این باعث تزلزل و عدم اطمینان شرکا در انجام فعالتی اشتراکی در قالب عقد شرکت می باشد از این رو طرفین برای اطمینان و پایندی و التزام یکدیگر به شراکت می توانند موضوع شراکت خود را در عقد صلح بیاورند که نتیجه عقد شرکت را داشته باشد ولی از احکام صلح تبعیت نماید یعنی لازم باشد و نتوانند فسخ نمایند .

صلح عمرا 

عقد صلح عمرا صلحی است که به موجب آن از طرف مالک برای شخص به مدت عمر مالک یا شخص ثالثی که می تواند شخص منتفع نیز باشد حق استفاده از منافع ایجاد می گردد. برای مثال شخص در قالب عقد صلح ملکی را به فرزندش واگذار می کند اما برای خود یا همسرش یا والدینش حق انتفاع عمرا قرار می دهد به این نحو که تا زمانی که زنده اند بتوانند از این ملک استفاده کنند اما مالکیت آن برای فرزندش می باشد. حتی اگر این ملک به فروش برسد حق انتفاع عمرا برای شخصی که حق عمرا برای اوست باقی خواهد ماند.

ابطال عقد صلح ( ابطال صلح نامه )

عقد صلح نیر مانند سایر عقود و قراردادها در صورت فقدان شرایط اساسی صحت معامله باطل خواهد بود  شرایط ابطال قرارداد به موجب ماده ۱۹۰ قانون مدنی عبارت است از :

1. قصد و رضای طرفین عقد
2. اهلیت طرفین
3. موضوع معین
4.  مشروعیت جهت معامله

موارد بطلان عقد صلح 

• فقدان مال الصلح

به موجب ماده ۷۶۷ قانون مدنی اگر بعد از صلح معلوم گردد که موضوع صلح منتفی بوده است صلح باطل است .

• صلح بر امری غیر مشروع

برابر ماده ۷۵۴ قانون مدنی هر صلحی نافذ است جز صلح به امری ه غیر مشروع باشد . یعنی اگر موضوع صلح امر غیر مشروعی باشد آن صلح باطل است.

• اشتباه در طرف مصالحه یا مورد صلح

ماده ۷۶۲ قانون مدنی در این خصوص مقرر داشته : اگر در طرف مصالحه و یا در مورد صلح اشتباهی واقع شده باشد صلح باطل است .در عقد صلح شخصیت طرف معامله علت اصلی صلح است بنابراین اگر مصالح طرف در شخصیت متصالح اشتباه کند صلح باطل است .

• بطلان صلح دعوی مبتنی بر معامله باطله

اگر معامله واقع شده باشد و طرفین در صحت معامله توافق داشته باشند  ولی در خصوص متفرعات آن با هم اختلاف داشته باشند  و ای اختلافات را با صلح خاتمه دهند چون اصل معامله باطل بوده صلحی هم که مبتنی بر آن انجام شده است باطل است .