تجدید نظر خواهی کیفری 

تجدید نظر خواهی کیفری یکی از طرق اعتراضی نسبت به آرای بدوی صادره می باشد ، که صرفا نسبت به آرای غیر قطعی مصرحه در قانون امکان پذیر است.

آرای قابل تجدید نظر خواهی کیفری ( آرای قابل اعتراض در دادگاه کیفری )

بموجب مواد 427 و 428  قانون آیین دادرسی کیفری آرای قابل تجدیدنظرخواهی عبارتند از:

الف.جرائم درجه یک تا هفت

ب.جرائم مستلزم پرداخت دیه یا ارش ، در صورتی که میزان یا جمع آن ها یک دهم یا بالاتر دیه کامل باشد.

نکته مهم اینکه این آرا اعم از محکومیت ، برائت ، یا قرارهای منع و موقوفی تعقیب ، اناطه و تعویق صدور حکم است و قرار رد درخواست واخواهی یا تجدید نظر خواهی نیز، در صورتی مشمول این حکم است که رای راجع به اصل دعوی ، قابل تجدید نظر خواهی کیفری می باشد.

آرای قطعی کیفری ( آرای غیرقابل تجدید نظرخواهی در امور کیفری ) 

بموجب ماده 427 قانون آیین دادرسی مدنی ، آرای دادگاه های کیفری در موارد زیر قطعی و غیر قابل تجدید نظر خواهی کیفری است و جز در موارد مصرحه قانونی قابل اعاده دادرسی کیفری نمی باشد.

الف.جرائم تعزیری درجه هشت باشد.

که عبارتند از:

1.حبس های تا سه ماه

2.جزای نقدی تا مبلغ ده میلیون ریال

3.مجازات شلاق تعزیری تا ده ضربه

نکته مهم اینکه موارد اعلامی زیر مستثنای از بند الف می باشند.

. قرار بایگانی کردن پرونده ، بموجب ماده ۸۰ قانون مجازات اسلامی

. قرار تعلیق تعقیب ، بموجب ماده ۸۱ قانون مجازات اسلامی

. قرار توقف تحقیقات ، بموجب ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی

.اعتراض دادستان در خصوص توبه موضوع ماده ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی

.جرائمی که مجازات آن صرفا جزای نقدی درجه ۸ باشد در صلاحیت شورای حل اختلاف است و رایی که در شورا صادر شده است غیر قطعی است.

.کلیه آرای صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان

ب.جرائم مستلزم پرداخت دیه یا ارش ، در صورتی که میزان یا جمع آن ها کمتر از یک دهم دیه کامل باشد.

دلایل و جهات تجدید نظر خواهی کیفری 

بموجب ماده 434 قانون آیین دادرسی کیفری ، جهات تجدید نظر خواهی کیفری که همان  دلایل تجدید نظر خواهی کیفری به شمار می رود ، به شرح زیر تعیین شده اند:

الف. ادعای عدم اعتبارادله  یا مدارک استنادی دادگاه

ب.ادعای مخالف بودن رای با قانون

پ.ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادرکننده رای یا وجود یکی از جهات رد دادرس

ت.ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی

مهلت تجدید نظر خواهی در امور کیفری 

بموجب ماده 431 قانون آیین دادرسی کیفری ، مهلت درخواست یا دادخواست و فرجام خواهی در امور  کیفری برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ  ابلاغ رای یا انقضای مهلت واخواهی است. متهم با انقضای آن می تواند در قالب اعاده دادرسی در شعبه صادر کننده رای یا درخواست اعمال ماده  477 نسبت به اعتراض مجدد اقدام نماید.

نحوه تجدید نظر خواهی در امور کیفری 

در حال حاضر تجدید نظر خواهی کیفری با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و به صورت الکترونیکی انجام می شود، ولی اشخاصی که زندانی می باشند ، می بایست درخواست تجدید نظر خواهی کیفری خود را به دفتر زندان تحویل دهند ، مراجع مذکوراقدام به ارسال اعتراض به شعبه صادرکننده رای بدوی می نمایند.

دفتر شعبه با وصول اوراق اقدام به رفع نواقص احتمالی و متعاقبا ارسال پرونده به دادگاه تجدید نظر استان یا دیوان عالی کشور حسب مورد می نماید.

نکته مهم اینکه، تاریخ ثبت درخواست تجدید نظر در دفتر خدمات قضایی یا تسلیم دادخواست به دفتر زندان ملاک احراز تاریخ تجدید نظر خواهی کیفری است

مرجع تجدید نظر خواهی در امور کیفری 

بموجب ماده 426 قانون آئین دادرسی کیفری شعبی از دادگاه تجدید نظر استان که به این امر اختصاص یافته است ، مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست تجدید نظر از کلیه آراء غیرقطعی است و استثنائا در مواردی همچون آراء صادره از دادگاه کیفری یک و درباره جرائمی که مجازات قانونی آن ها سلب حیات ، قطع عضو ، حبس ابد و یا تعزیر درجه چهار و بالاتر است و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن ها ثلث دیه کامل مجنی علیه یا بیش از آن است و آراء صادره درباره جرائم سیاسی و مطبوعاتی ، دیوان عالی کشور صلاحیت رسیدگی دارد.

مرجع رسیدگی به درخواست تجدید نظر نسبت به آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان

بموجب ماده 444 قانون آئین دادرسی کیفری شعبی از دادگاه تجدید نظر استان که مطابق با شرایط مقرر در قانون و با ابلاغ رئیس قوه قضائیه تعیین می گردد و نیز مرجع فرجام خواهی از آراء  و تصمیمات دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان ، دیوان عالی کشوراست.

استرداد حق تجدید نظر خواهی کیفری 

بموجب ماده 441 قانون آئین دادرسی کیفری ، هرگاه تجدید نظر خواه یا فرجام خواه درخواست یا دادخواست تجدید نظر یا فرجام را مسترد نماید ، دادگاه صادر کننده رای نخستین ، قرار رد درخواست یا ابطال دادخواست تجدید نظر یا فرجام را صادر می کند. چنان چه پرونده به دادگاه تجدید نظر استان یا دیوان عالی کشور ارسال شده باشد ، قرار رد درخواست یا ابطال دادخواست تجدید نظر یا فرجام می بایست حسب مورد توسط دادگاه تجدید نظراستان یا دیوان عالی کشور صادرمی شود . د رهر حال امکان طرح درخواست یا دادخواست تجدید نظر یا فرجام پذیرفته نیست.

شرط تخفیف مجازات به دلیل اسقاط حق تجدید نظر خواهی در امور کیفری 

بموجب ماده 441 قانون آیین دادرسی کیفری ، تخفیف مجازات به دلیل استرداد دادخواست تجدیدنظر یا اسقاط حق تجدیدنظرخواهی پیش از اتمام مهلت قانونی، منوط به ابلاغ دادنامه اصلی به دادستان و انقضای مهلت قانونی مقرره جهت اعتراض و عدم وصول اعتراض از جانب دادستان است.

در این صورت ، دادگاه در وقت فوق العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر می کند. این حکم قطعی است.

نحوه رسیدگی به تجدید نظر خواهی کیفری در دادگاه تجدید نظر 

با ارجاع پرونده به شعبه دادگاه تجدیدنظریا دیوان عالی کشور، دادگاه به ترتیب وصول پرونده به نوبت رسیدگی می کند ، مگر در مواردی که به موجب قانون رسیدگی خارج از نوبت رسیدگی می شود.

رئیس شعبه پرونده ارجاعی را بررسی و گزارش جامع آن را تهیه می کند و یا به نوبت به یکی از اعضای دادگاه تجدیدنظراستان ارجاع می دهد ، این عضو گزارشی از پرونده تهیه و در جلسه دادگاه قرائت می شود و سپس دادگاه به شرح زیراتخاذ تصمیم می نماید:

الف.در صورتی که  تحقیقات ناقص باشد ، قرار رفع  نقص صادر می کند و پرونده را نزد دادسرای صادر کننده کیفرخواست یا دادگاه صادر کننده رای می فرستد تا پس از انجام دستور دادگاه تجدیدنظراستان آن را بدون اظهارنظر اعاده کند و یا دادگاه تجدیدنظر می تواند خود  مبادرت به انجام تحقیقات نماید.

ب.هرگاه رای صادره از نوع قرار باشد و تحقیقات یا اقدامات دیگرضروری نباشد و قرار مطابق مقررات صادرشده  باشد ، آن را تائید و پرونده را به دادگاه صادر کننده قرار اعاده می شود و چنان چه به هر علت دادگاه تجدیدنظر عقیده به نقض داشته باشد، پرونده برای رسیدگی به دادگاه صادر کننده قرار اعاده می شود و آن دادگاه ، مکلف است خارج از نوبت رسیدگی کند.

پ.هرگاه رای توسط دادگاهی که صلاحیت ذاتی یا محلی ندارد صادر شود، دادگاه تجدید نظر استان، رای را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال و مراتب را به دادگاه صادر کننده رای اعلام می دارد.

ت. در غیر موارد مزبور در بندهای فوق ، دادگاه تجدیدنظر بلافاصله دستور تعیین وقت رسیدگی و احضار طرفین و تمام اشخاصی را که حضورشان ضروری است صادر می کند. طرفین می توانند شخصا حاضرشوند یا وکیل معرفی کنند. در  هر صورت عدم حضور یا عدم معرفی وکیل مانع  از رسیدگی نیست.

تشدید مجازات  در دادگاه تجدید نظر استان

یکی از سوالات مبتلابه این است که: آیا دادگاه  تجدید نظر راسا یا بنا به در خواست شاکی می تواند نسبت به تشدید مجازات مندرج در حکم دادگاه اقدام نماید یا خیر؟

توضیح اینکه بموجب ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری ، اصل بر ممنوعیت دادگاه تجدیدنظرنسبت به تشدید مجازات تعزیری یا اقدامات تامینی و تربیتی مقرر در حکم تجدید نظر خواسته می باشد، مگر در مواردی که مجازات مقرر در حکم نخستین برخلاف جهات قانونی ، کمتر از حداقل  میزانی  باشد  که قانون مقرر داشته و این امر مورد تجدیدنظرخواهی شاکی و یا دادستان قرار گرفته باشد. در این موارد دادگاه تجدید نظر استان با تصحیح حکم ، نسبت به تعیین حداقل مجازاتی که قانون مقرر داشته اقدام می نماید.

تخفیف مجازات در دادگاه تجدید نظر استان 

بموجب ماده 459 قانون آیین دادرسی کیفری ، دادگاه تجدید نظر استان با رعایت مقررات قانونی و برحسب موضوع جرم نسبت به تخفیف مجازات اقدام نماید، هر چند محکوم علیه تقاضای تخفیف مجازات ننموده باشد.

تشدید قرار تامین کیفری در دادگاه تجدید نظر استان

بموجب ماده 456 قانون آیین دادرسی کیفری ، هرگاه از رای صادره درخواست تجدیدنظر شود و از متهم تامین کیفری اخذ نشده باشد یا بنا به تشخیص دادگاه قرار تامین با جرم و ضرر و زیان مدعی خصوصی تناسب نداشته باشد ، دادگاه تجدید نظر استان در صورت اقتضا راسا یا به درخواست دادستان ، شاکی یا مدعی خصوصی و یا متهم ، تامین متناسب اخذ می نماید و این تصمیم قطعی است.