سازش در کانون کارگزاران بورس یکی از روش های حل اختلافات بورسی است. یکی از وظایف قانونی کانون ( کمیته ) سازش کانون کارگزاران ، تلاش در جهت حل اختلافات ناشی از فعالیت های حرفه ای اعضای خود می باشد. از مزایای حل اختلاف در کمیته سازش کانون کارگزاران، می توان به رسیدگی سریع و تخصصی به موضوع اختلاف و آشنایی اعضای رسیدگی کننده به مکانیزم های قانونی و اجرایی فعالیت حرفه ای اعضاء به عنوان میانجی اشاره نمود . چنانچه جلسات کمیته سازش منتهی به ایجاد سازش بین طرفین نگردد، با صدور گواهی عدم سازش موضوع حل اختلاف را به هیات داوری بورس ارجاع می دهند.
کمیته سازش کانون کارگزاران بورس
کمیته سازش کانون کارگزاران بورس، متشکل از سه عضو شامل نماینده ای از بورس ذیربط بر حسب موضوع اختلاف به انتخاب هیات مدیره آن بورس، نماینده ای از کانون به انتخاب کانون و نماینده ای از سازمان بورس و اوراق بهادار به انتخاب هیات مدیره می باشد. جلسات کمیته سازش با حضور ۲ نفر از اعضاء که یکی از آنها باید نماینده سازمان بورس باشد، رسمیت می یابد. حسب تشخیص اعضای کمیته سازش اشخاص ثالث نیز می توانند در جلسه به منظور ارائه مشاوره در حل و فصل موضوع اختلاف شرکت نمایند. مکانیسم تدوین و تصویب مقررات مربوط به حصول سازش در ماده ۷۲ اساسنامه کانون کارگزاران بورس پیش بینی شده، بر اساس این ماده مقررات مورد نیاز کانون به درخواست هیئت مدیره کانون، توسط کارگروه های تخصصی یا سایر کارشناسان و مشاوران واجد شرایط تهیه شده و در اختیار دبیرکل قرار می گیرد تا به هیئت مدیره کانون تسلیم شود.
صلاحیت کمیته سازش کانون کارگزاران بورس
صلاحیت کمیته سازش کانون کارگزاران بورس، رسیدگی و حل اختلاف از طریق میانجیگری در خصوص کارگزاران خود که اعضای کانون کارگزاران بورس هستند، می باشد. بنابراین با توجه به اینکه کانون کارگزاران بورس تکلیفی به ارائه خدمات به سایر فعالان بازار همچون معامله گران، سبدگردانان و ناشران ندارد، لذا حل اختلاف آنها نیز در صلاحیت کمیته سازش کارگزاران نبوده و در صورت بروز اختلاف باید به کانون نهادهای سرمایه گذاری مراجعه نمایند .
البته مطابق مصوبات هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، اختلافات تشکل‌های خود انتظام از جمله بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و کانون‌ها و یا آن‌دسته از فعالان بازار اوراق بهادار که فاقد کانون مربوطه می‌باشند، در کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار مطرح و حل‌وفصل می‌شود. براساس این مصوبه و همچنین ماده 15 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، رسیدگی به دعاوی سود سهام در صلاحیت کمیته سازش کانون کارگزاران و سپس هیات داوری سازمان بورس است.
نحوه رسیدگی در کمیته سازش کانون کارگزاران بورس
بعد از دریافت شکایت توسط دبیرخانه کمیته ، اولین گام در جریان تلاش برای سازش، ارائه شکایت نزد کمیته سازش کانون کارگزاران آن است که دبیرخانه کمیته، شکایت شخص را دریافت نماید. پس از دریافت شکایت مکاتباتی میان طرفین اختلاف انجام می شود و در صورتی که میان طرفین توافق حاصل نشود، پرونده به کمیته سازش ارسال می گردد تا این کمیته برای حصول سازش بین اطراف اختلاف تلاش نماید. اگرچه تلاش برای حصول سازش در مورد اختلافات، نزد کمیته سازش کانون کارگزاران اجباری است، اما این به آن معنی نیست که تنها راه شکایت نزد این کمیته ْ‌مراجعه به محل دبیرخانه آن است. در ابلاغیه مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار به شماره ۱۱۰۲۰۰۳۱آمده است که شکایت مزبور ، از طریق سایت شکایات سازمان بورس و اوراق بهادار به آدرس http://shekayat.seo.ir و مراجعه حضوری به سازمان بورس و اوراق بهادار، کانون کارگزاران و بورس ها و تالار مناطق قابل دریافت می باشد. شکایات پس از ثبت در سیستم شکایات توسط کانون کارگزاران از طریق اتوماسیون اداری برای کارگزاران ارسال می گردد. همچنین امکان اعتراض به پاسخ شکایت نیز در سیستم یاد شده برای شاکی فراهم گردیده است.
دبیرخانه کمیته سازش پس از وصول شکایت و پیش از تعیین نوبت برای رسیدگی به آن در کمیته، موظف است مکاتباتی را میان طرفین اختلاف سامان دهد. ماده ۷ دستورالعمل کمیته سازش مقرر کرده است که دبیرخانه کمیته سازش موضوع دعوا را ظرف ۳ روز کاری پس از دریافت شکایت به همراه مستندات آن به خوانده ابلاغ نموده و مهلت ۱۰ روز برای دریافت پاسخ تعیین می نماید. پس از انقضای مهلت مذکور در صورت دریافت پاسخ، حداکثر ظرف سه روز پاسخ مربوط به خواهان ابلاغ می شود. در غیر این صورت پرونده به کمیته سازش ارسال خواهد شد. در صورتی که خواهان پاسخ خوانده را بپذیرد طرفین ضمن حضور در دبیرخانه یا به نحو مقتضی مراتب سازش را اعلام و مستندات مربوطه را کتبا به دبیرخانه اعلام ارائه می نمایند. در غیر این صورت پرونده به کمیته سازش ارسال می شود . کمیته سازش پیش از هر اقدامی باید از صلاحیت خود برای دخالت در پرونده مطمئن شود و ممکن است حسب مورد تهیه گزارشی کارشناسانه را در خصوص موضوع لازم بداند.
برگزاری جلسات تلاش برای سازش و نتیجه آن
به موجب ماده ۱۲ دستورالعمل کمیته سازش طرفین دعوا یا نمایندگان آنان پس از تعیین وقت رسیدگی در جلسه شرکت کرده و در صورت حصول سازش، کمیته گواهی سازش صادر می کند و پس از ابلاغ به طرفین ، پرونده را مختومه می نماید. در غیر این صورت ، ضمن صدور گواهی عدم سازش و ارائه به طرفین دعوا و ارسال رونوشت آن به دبیرخانه هیات داوری ، خواهان را جهت طرح دعوای خود به هیات داوری ارشاد می کنند. در مواردی که گواهی عدم سازش به واسطه عدم حضور خوانده صادر می شود، رعایت مفاد ماده ۱۶ این دستور العمل از سوی کمیته الزامی است. بر طبق ماده مزبور عدم حضور خوانده پس از سه بار دعوت به جلسه کمیته سازش و انقضای مهلت حداکثر دو ماه ، در حکم عدم سازش تلقی می شود.
ماده ۱۴ دستورالعمل کمیته سازش در این رابطه مقرر کرده است : اعضای کمیته سازش به عنوان میانجی گر، موضوع اختلاف را برای طرفین دعوا تحلیل و تشریح کرده و در جهت حل و فصل مسالمت آمیز آن تلاش می نمایند. در هر صورت حصول سازش با اعلام رضایت طرفین دعوا امکان پذیر بوده و کمیته حق تحمیل سازش بر طرفین را ندارد.
هزینه رسیدگی در کمیته سازش کانون کارگزاران بورس
به موجب بند 5 از هشتصد و پنجاه و یکمین صورتجلسه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار هزینه طرح درخواست در کمیته سازش به شرح ذیل میباشد:
“دو میلیون ریال به علاوه یک در هزار رقم خواسته اعلامی حداکثر تا سقف 200 میلیون ریال”
مالیات بر ارزش افزوده به مبلغ فوق اضافه میگردد.
وکالت در کانون کارگزاران بورس
به موجب ماده 9 دستورالعمل سازش در کانون نمایندگان قانونی طرفین دعوی نیز می توانند به جای آنان در جلسات کمیته شرکت کنند. به موجب مقرره مزبور اشخاص حقوقی می توانند وکلای دادگستری یا نمایندگان دارای معرفی نامه کتبی و اشخاص حقیقی نیز می توانند علاوه بر خود از وکیل دادگستری برای حضور در جلسات استفاده نمایند . بنابراین در خصوص اشخاص حقوقی نمایندگان آنها بدون داشتن پروانه وکالت می توانند در جلسات شرکت کنند . ولیکن پیشنهاد می شود حتما از وکلای متخصص و باتجربه در زمینه دعاوی بورسی استفاده شود .
ضمانت اجرای مفاد سازش
در فرضی که طرفین اختلاف به سازش نایل می شوند، کمیته سازش اقدام به صدور گواهی به نام گواهی سازش می کند. اگر چه سازش طرفین و توافق بر سر راه حلی که مورد رضایت هر دوی آنهاست از احتمال مقاومت در به اجرا گذاردن این راه حل می کاهد اما آن را از بین نبرده و همواره احتمال دارد که اطراف اختلاف از اجرای اموری که در موردش توافق کرده اند شانه خالی کنند. دستورالعمل کمیته سازش نه تنها برای جلوگیری از این وضع ابتکاری ندارد بلکه راه را نیز برای چنین نقض عهدی فراهم کرده است. تبصره یک ماده ۱۵ دستورالعمل مقرر داشته است : عدم اجرای مفاد سازش از سوی هر یک از طرفین به منزله عدم سازش بوده و به درخواست هر یک از طرفین گواهی عدم سازش صادر می گردد. بنابراین تنها ضمانت اجرای عدم اجرای مفاد سازش گواهی عدم سازش و ارجاع به هیات داوری بورس می باشد . که به منزله عدم وجود ضمانت اجرا می باشد .
