جرم هک کردن و مجازات آن

جرم هک کردن از زمان بوجود آمدن اینترنت و گسترش دنیای اینترنت و پیشرفت‎ در حوزه فضای مجازی به دنبال سوء استفاده هایی که صورت گرفت و مورد توجه قانون گذاران قرار گرفت بوجود آمد . هر چند اینترنت و فضای مجازی حلال بسیاری از مشکلات انسان عصر جدید بوده است. اما در عین‌حال مشکلات و دردسرهایی نیز به همراه داشته و زمینه‌ساز ارتکاب برخی جرایم نوظهور مانند جرم هک کردن شده است. هک کردن به معنای رخنه ، نفوذ و دسترس غیر مجاز به دادهای رایانه ای می باشد . البته معمولا هکرها بعد از هک کردن سیستم های رایانه ای و مخابراتی اقدام به جرایم دیگری نظیر سرقت اینترنتی جعل اینترنتی و به طور کلی سوء استفاده از داده های اینترنتی  می نمایند . بنابراین جرم هک کردن و مجازات آن به موجب قانون جرایم رایانه ای همان جرم دسترسی غیر مجاز به داده های رایانه ای می باشد .

شرایط تحقق جرم هک کردن 

• الف ) وجود داده های رایانه‌ای یا مخابراتی 

به موجب قانون تجارت الکترونیک و طبق بند الف ماده‌ی 2 این قانون داده پیام هر نمادی از واقعه ،اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی نوری و یا فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال ،دریافت ،ذخیره یا پردازش می‌شود . و سیستم‌های رایانه‌ای هر نوع دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌های متصل سخت‌افزاری -نرم افزاری است که از طریق اجرای برنامه‌های پردازش خودکار داده پیام عمل می‌کند . سامانه‌های مخابراتی نیز هر نوع دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌ها برای انتقال الکترونیکی اطلاعات میان یک منبع فرستنده یا منبع نوری و یک گیرنده یا آشکارساز نوری از طریق یک یا چند مسیر ارتباطی به وسیله‌ی قراردادهایی که برای گیرنده قابل فهم و تفسیر باشد .

با توجه به تعاریف فوق می‌توان گفت دسترسی به گوشی تلفن همراه، رایانه‌ی شخصی و قابل حمل ( لب تاپ ) ، سرورهای موجود در شرکت‌ها ،سیستم‌های مخابراتی و ماهواره‌ای و هر نوع تجهیزات الکترونیک دیگری که قابلیت نقل و انتقال داده‌های افراد را دارند مشمول این ماده شده و چنانچه به صورت غیرمجاز صورت گرفته باشد می‌تواند منجر به مجازات مرتکب گردد .

• ب)  دسترسی غیر مجاز به داده های رایانه ای 

منظور از  دسترسی غیرمجاز آن است که این دسترسی می‌بایست بدون مجوز و اجازه‌ی صاحب اطلاعات یا صاحب سامانه صورت گرفته باشد پس در نتیجه اگر شخصی که به عنوان کارمند شرکتی مشغول فعالیت در آن شرکت می‌باشد به داده‌های شرکت در مدت همکاری خود با آن شرکت دسترسی داشته باشد این موضوع نمی‌تواند به عنوان دسترسی غیرمجاز تلقی گردد همچنین زمانی که شما شخصی را برای مدیریت  صفحه‌ی اینستاگرامی خود استخدام می‌کنید و رمز عبور خود را در اختیار وی قرار می‌دهید دیگر نمی‌توان عنوان دسترسی نامبرده را دسترسی غیرمجاز دانست.

سوالی که در اینجا مطرح می‌شود آن است که اگر شخصی کلمه‌ی عبور خود را بر روی رایانه‌ی خود چسبانده باشد و همکار وی با استفاده از این کلمه‌ی عبور وارد سامانه‌ی وی شود آیا می‌توان عمل وی را دسترسی غیرمجاز دانست ؟به نظر می‌رسد که صرف  آشکار بودن رمز عبور نمی‌تواند به عنوان مجوزی برای دسترسی اشخاص دیگر باشد.

• ج ) وجود تدابیر امنیتی ( داد ه ها حفاظت شده باشد ) 

در ماده ی یک قانون جرائم رایانه‌ای که همان ماده‌ی 729 قانون مجازات اسلامی  باشد  هیچ تعریفی از تدابیر امنیتی وجود ندارد این در حالیست که یکی از شروطه ارتکاب جرم دسترسی غیرمجاز آن است که داده ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی مورد بحث می‌بایست به وسیله‌ی تدابیر امنیتی محافظت شده باشد. به نظر می‌رسد  منظور از محافظت به وسیله‌ی تدابیر امنیتی همان استفاده از کلمات عبور یا توکن‌های ورود به سیستم و یا هر اقدام دیگریست که توسط صاحب داده‌ها به منظور محافظت از داده‌های خود به کار گرفته شده است.

مجازات هک کردن 

مجازات هک کردن سیستم های رایانه ای و مخابراتی به موجب ماده یک قانون جرایم رایانه ای که مقرر داشته است ، هر کس به طور غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد،  به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد ، حبس از سه ماه یک روز تا یک سال است . البته این مجازات مختص اقدام اولیه هکر است یعنی فقط دسترسی غیر مجاز ، اگر هکر علاوه بر هک کردن اقدامات دیگری انجام دهد مانند سرقت اطلاعات و افشاء اطلاعات افراد با توجه به مقررات عمومی حقوق کیفری زمانی که یک جرم، مقدمه منطقیِ جرائم دیگر محسوب می‌شود، دیگر جرم جداگانه‌ای محسوب نمی‌شود بلکه مشمول مجازات جرم اخیر خواهد بود . یعنی اگر هکری اقدام به هک و سرقت یا تخریب داده ای رایانه ای نماید فقط به مجازات رقت اینترنتی یا تخریب اینترنتی محکوم می شود . بنابراین در این حالات، تنها مجازات جرائم پس از هک کردن مانند تخریب اینترنتی اعمال خواهد شد و مجازات دسترسی غیرمجاز در نظر گرفته نمی‌شود.

مجازات هک کردن سیستم های رایانه ای و مخابراتی دولتی 

مجازات هک کردن رایانه های دولتی در صورتی که اطلاعات هک شده محرمانه و سری باشند به موجب قانون تشدید شده است .

ماده 3 قانون جرایم رایانه ای در این خصوص مقرر داشته است ، هر کس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب  جرم هک کردن یا همان دسترسی غیر مجاز بشود به حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا شصت میلیون (۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد .بنابراین ملاک تشدید مجازات هک کردن سامانه های رایانه ای دولتی سری بودن اطلاعات است ، اگر اطلاعات هک شده از سامانه های دولتی سری نباشد مرتکب یا هکر مشمول مجازات ماده یک یعنی سه ماه و یک تا یک سال حبس خواهد شد .

 انواع هک کردن 

انواع هک کردن با توجه به هدف و انگیزه‏ای که هکرها در انجام عملیات هک دارند، به سه گروه عمده تقسیم می‏شوند:

• هکرهای کلاه سیاه

هکرهای کلاه سیاه در واقع هکرهایی هستند که به صورت غیرقانونی و با انگیزه های مالی یا خرابکاری و در بعضی موارد جاسوسی به سامانه‏ متعلق به دیگری نفوذ می‏کنند. این هکرها، خرابکارترین نوع هکر محسوب می‏شوند که پس از نفوذ، داده‌ها را تخریب یا سرقت می‏کنند. انگیزه آنها از انجام هک سرقت، خرابکاری، ایجاد اختلال در سامانه، انتقام، جعل، شنود یا دستکاری است. نتیجه بسیاری از این هک‏ها خسارات مالی گسترده است. 

• هکرهای کلاه خاکستری

هکرهای کلاه خاکستری با هدف انتشار اطلاعات و برنامه‌های سایر کاربران، اقدام به هک کردن سیستم‌ها و سامانه‌های مربوط به ‏آنها می‏کنند. این گروه از هکرها کدهای مختلف ورود به سامانه را پیدا می‏کنند و در آن نفوذ می‏کنند اما سرقت و یا خرابکاری انجام نمی‏دهند؛ بلکه پس از نفوذ به سیستم و دستیابی به داده‌ها، آنها (داده‌ها) را در اختیار عموم مردم قرار می‏دهند.

• هکرهای کلاه سفید

هکرهای کلاه سفید، با اجازه‌ی مالک سیستم، اقدام به نفوذ و رخنه در آن می‏کنند. به آن ها هکرهای قانونمند یا اخلاقی هم گفته می‏شود. غالباً هدف از انجام چنین هک‌هایی، امتحان کردن میزان نفوذ ناپذیری سیستم‌ها و سنجش ضریب امنیتی آنها است. 

نحوه شکایت از جرم هک کردن 

نحوه شکایت از جرم هک کردن توسط شخصی که سیستم های رایانه ای یا گوشی او هک شده است به دو روش امکان پذیر است . یکی از طریق پلیس فتا اعلام جرم و شکایت میکنید ، دومین روش ثبت شکایت از طریق دفاتر خدمات قضایی است . برای شکایت باید دلایل و مدارک کافی داشته باشید، قاضی دادسرا مدارک را بررسی کرده، در صورت کافی بودن و کامل بودن اقدام به صدور کیفر خواست مینماید. در نهایت در دادگاه کیفری دو  قاضی با بررسی پرونده و وجود مدارک رای را صادر میکند.