دادگاه صلح به موجب قانون جدید شوراهای حل اختلاف مصوب 22/06/1402 به جای شورا ها حل اختلاف تشکیل میشوند و شورای حل اختلاف از این به بعد فقط در جهت صلح و سازش صلاحیت دارد . پس از اجرای قانون جدید مزبور، دادگاه های صلح صلاحیت رسیدگی به دعاوی مذکور در ماده 12 قانون جدید شوراهای حل اختلاف را خواهند داشت . قانونگذار در قانون جدید اختیار و صلاحیت دادگاه صلح را نسبت به شوراهای حل اختلاف افزایش داده است .
صلاحیت‌های دادگاه صلح به موجب ماده ۱۲ قانون شوراهای حل اختلاف به شرح زیر است:
۱- دعاوی مالی تا نصاب صد میلیون تومان یا یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال
تبصره- رئیس قوه قضائیه می‌تواند نصاب مذکور در این بند را هر سه سال یک بار با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود، تعدیل کند.
۲- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق
۳- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند (۱) این ماده درصورتی‌که مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت از خانواده نباشد
۴- دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره‌بها به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت
۵- اعسار از پرداخت محکوم‌به درصورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
۶- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن
۷- تامین دلیل
۸- تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی مدنی در دادگاههای عمومی و انقلاب
۹- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیر عمدی ناشی از کار مانند حوادث ناشی از کار یا تصادفات رانندگی
۱۰- جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت
۱۱- دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام
نحوه رسیدگی دادگاه صلح
نحوه رسیدگی دادگاه صلح در خصوص جرایم درجه هفت و هشت که صلاحیت رسیدگی به آنها را دارد به موجب تبصره یک ماده 12 قانون جدید شوراهای حل اختلاف ، به این صورت است که دادگاه صلح به کلیه جرایم درجه هفت و هشت و سایر جرایم غیر عمدی موضوع ماده 12 قانون مزبور ، مستقیماً و بدون نیاز به کیفرخواست رسیدگی می‌شود. یعنی موضوع شکایت چنانچه از جرایم درجه هفت یا هشت باشد بر خلاف رویه معمول که ابتدا به دادسرا ارجاع شده و سپس بعد از صدور قرار جلب به دادرسی توسط بازپرس یا دادیار به دادگاه ارجاع می شود ، مستقیم و بدون طی مراحل فوق در دادگاه صلح رسیدگی خواهد شد .
به موجب تبصره دو ماده 12 قانون جدید شوراهای حل اختلاف ، دادگاه صلح با رضایت طرفین، پرونده را برای حصول سازش به عضو یا اعضای شورا که در دادگاه مستقر می‌باشند یا شعبه شورا یا میانجی‌گری ارجاع می‌دهد. چنانچه حداکثر ظرف دو ماه موضوع منتهی به سازش شود، مراتب صورتجلسه و جهت اتخاذ تصمیم به قاضی دادگاه صلح اعلام می‌شود تا طبق مقررات اقدام کند. در صورت عدم حصول سازش، قاضی دادگاه صلح مطابق قانون، به موضوع رسیدگی کرده و مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
نکته : دادگاه صلح طبق تبصره ۳ ماده 12 قانون مزبور می‌تواند در ساعات غیر اداری یا در روزهای تعطیل نیز به دعاوی رسیدگی نماید و استقرار آن در محل شورا بلامانع است.
اختلاف در صلاحیت بین دادگاه های صلح و سایر مراجع قضایی
در صورت حدوث اختلاف بین دادگاههای صلح و همچنین سایر مراجع قضائی و غیر قضائی به موجب تبصره ۴ ماده 12 قانون جدید شوراها به ترتیب زیر اقدام می‌شود:
الف- در مورد دادگاههای صلح واقع در حوزه‌های قضائی شهرستان‌های یک استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح با دادسراها یا دادگاههای حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضایی یک استان، حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است.
ب- در مورد دادگاههای صلح واقع در حوزه‌های قضائی دو استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاههای حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی دو استان، حل اختلاف با شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که مرجع قضائی آن استان آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر نموده است.
پ- در مواردی که دادگاه صلح به صلاحیت مراجع غیر قضائی، از خود نفی صلاحیت کند، پرونده برای تعیین صلاحیت به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود، تشخیص آن مرجع لازم‌الاتباع است.
موارد قابل اعتراض و تجدید نظر نسبت به رای دادگاه صلح
به موجب تبصره 5 ماده 12 قانون جدید شوراهای حل اختلاف آرای دادگاه صلح، قطعی است مگر در موارد زیر که قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است:
الف- دعاوی موضوع بند (۱) این ماده درصورتی‌که خواسته بیشتر از نصف نصاب مذکور در آن بند باشد.
ب- موارد موضوع بند (۹) این ماده نسبت به دیه یا ارش، درصورتی‌که میزان یا جمع آنها بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد.
پ- موارد مذکور در بندهای (۲)، (۳) و (۴) این ماده.
ت- موارد موضوع بند (۵) این ماده مشروط به اینکه اصل دعوا قابل اعتراض باشد.
ث- جنبه عمومی جرایم غیر عمدی موضوع بند (۹) درصورتی‌که مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد.
ج- جرائم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آنها حبس درجه هفت باشد.
فهرست دعاوی در صلاحیت دادگاه صلح
- مطالبه خسارت
- الزام به تنظیم سند خودرو
- الزام به تنظیم سند رسمی ملک
- الزام به تنظیم سند رسمی امتیاز تلفن
- الزام به تنظیم سند رسمی کشتی
- سایر دعاوی مالی غیرمنقول
- ابطال سهم الشرکه
- ابطال صورت جلسه افزایش سرمایه
- استرداد مال (منقول)
- تعدیل اجاره بها
- خلع ید
- مطالبه اجرت المثل اموال
- مطالبه اجور معوقه
- مطالبه سهم الارث
- استرداد سند (مالی)
- مطالبه سهم الشرکه
- الزام به ایفای تعهد (مالی) مبنی بر
- مطالبه ارز خارجی
- اعتراض به ثبت
- اعتراض به تحدید حدود
- اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
- ابطال رأی داور (مالی)
- مطالبه دیه
- اصلاح شناسنامه
- تخلیه
- تامین خواسته
- دستور موقت
- تامین دلیل
- رفع مزاحمت
- رفع ممانعت از حق
- تحریر ترکه
- گواهی حصر وراثت
- تنفیذ صلح نامه (اموال منقول)
- درخواست سازش
- سایر دعاوی مالی منقول
- اعسار از پرداخت محکوم به
- ابطال صورتجلسه مجمع عمومی(مالی)
- رفع تصرف عدوانی
- تسلیط ید (وضع ید بر مال منقول)
- ابطال ثبت واقعه فوت
- ابطال مبایعه نامه (مالی)
- مطالبه مابه التفاوت اجاره بها
- ابطال قبض آب
- نزع اشجار
- اثبات مالکیت (مالی)
- تغییر نام
- تسلیم مبیع ( تحویل مورد معامله ) مالی غیرمنقول
- الزام به اخذ پایان کار
- اخذ به شفعه
- اثبات حق انتفاع
- اثبات حق ارتفاق
- مطالبه نفقه
- مطالبه مهریه
- استرداد جهیزیه
- درخواست صدور حکم رشد
- الزام به تنظیم سند رسمی موتورسیکلت
- الزام به تنظیم سند رسمی قایق
- الزام به تنظیم سند لنج
- مهر و موم ترکه
- برداشتن مهر و موم ترکه
- ابطال قرارداد (مالی)
- ابطال مبایعه نامه (مالی غیرمنقول)
- تنفیذ قرارداد مالی منقول
- تنفیذ قرارداد مالی غیرمنقول
- تسلیم مبیع (تحویل مورد معامله) مالی منقول
- اثبات مالکیت (مالی غیرمنقول)
- ابطال سند رسمی (موضوع سند ملک است)
- ابطال سند (موضوع سند مالی است)
- تسلیط ید (وضع ید بر مال غیر منقول / ملک)
- ابطال صورتجلسه هیات مدیره(مالی)
- الزام به تحویل ملک معوض
- ابطال قبض تلفن
- ابطال قبض برق
- ابطال قبض گاز
- ابطال اجرائیه (موضوع اجراییه مالی است)
- الزام به انتقال سهم یا سهام شرکت
- استرداد ثمن معامله
- تایید اقاله
- اعتراض به عملیات اجرایی(موضوع مواد ۱۴۶ و ۱۴۷ قانون اجرای احکام مدنی )
- مطالبه بهای ثمنیه اعیانی ترکه غیرمنقول
- مطالبه مهر المثل
- مطالبه وجه بابت …
- ابطال گزارش اصلاحی
- تایید رجوع از هبه
- مطالبه بهای نسق زارعانه
- تعدیل نفقه
- مطالبه خسارات دادرسی
- اعسار از پرداخت مهریه
- الزام به تنظیم سند رسمی صلح سرقفلی
- تعدیل تقسیط مهریه
- اعلام بطلان معامله
- پرداخت حق الوکاله
- اصلاح گواهی حصر وراثت
- اثبات وقفیت
- اثبات وقوع بیع
- اثبات شراکت
- مطالبه وجه سفته
- اعتراض ثالث اصلی
- مطالبه خسارت تاخیر تادیه
- مطالبه حق الوکاله به درخواست وکیل
- تعدیل تقسیط محکوم به
- اثبات ابراء دین
- تایید فسخ قرارداد (مالی)
- ابطال وقف نامه
- الزام به فک رهن
- ابطال تقسیم نامه
- مطالبه مهر المتعه
- الزام به پرداخت بهای املاک واقع در طرحهای عمومی
- ابطال اوراق مشارکت
- صدورحکم بر تملک به نفع ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره)
- درخواست صدور اجرائیه نسبت به چک بلامحل
- جبران خسارت ناشی از اشتباه یا تقصیر قضات
- مطالبه خسارت تاخیر تادیه همزمان با خواسته اصلی
- مطالبه خسارت حق‌الوکاله درخواست صدور اجرائیه چک
- مطالبه ارش
- مطالبه وجه چک
- ابطال چک
- استرداد لاشه چک
- رد ترکه
- درخواست پرداخت دیه از بیت المال
- تسلیم و تحویل مورد اجاره (مالی غیرمنقول)
- تسلیم و تحویل مورد اجاره (مالی منقول)
- اعتراض ثالث به رای داوری (مالی)
