طلاق غیابی

طلاق غیابی از طرف زن یا مرد  بر خلاف انچه که بین مردم عادی نوعی از طلاق نیست و فقط به جهت شرایط رسیدگی و عدم حضور خوانده در جلسه رسیدگی و علیرغم ابلاغ اخطاریه ها به طلاقی گفته شود که خوانده ( یکی از زوجین ) در آن حضور ندارد و اوراق هم به وی ابلاغ واقعی نشده است، بعضاً زوج یا زوجه برای جلوگیری از مقاومت و عدم حضور طرف در جلسه رسیدگی یا به دلیل اینکه آدرسی از وی ندارند و یا به این دلیل که طرف مقابل در خارج از ایران زندگی می کند امکان  معرفی آدرس خوانده در دعوای طلاق را ندارند.

 بنابراین طلاق غیابی همانطور که اشاره شد به طلاقی گفته می شود که خوانده (زوج یا زوجه) در هیچ یک از جلسات دادگاه حضور نداشته و لایحه ای ارسال ننماید و اوراق قضایی به وی ابلاغ واقعی نشده باشد.

 شرایط و راه های طلاق غیابی

1. گاهی حکم طلاق غیابی به این دلیل صادر می شود که خواهان اعم از اینکه زوج باشد یا زوجه هیچ نشانی از خوانده ندارد و یا در نشانی اعلامی شناخته نشود البته خوانده نیز در سامانه ثنا ثبت نام ننموده باشد و به ناچار با اعلام مجهول المکان بودن خوانده جلسات رسیدگی و حکم دادگاه در یک روزنامه کثیر الانتشار آگهی می شود. در عمل  در اکثریت قریب به اتفاق موارد خوانده متوجه موضوع نشده و نتیجه دادرسی صدور حکم غیابی طلاق می شود. به عبارت دیگر بسیار دور از ذهن است که در همان روز درج آگهی خوانده نسخه ای از آن روزنامه را گرفته و اتفاقاً در صفحه درج آگهی ها چشمش به آگهی دعوت یا حکم دادگاه خود بیفتد . مثال بارز طلاق غیابی میتواند طلاق زوجه به جهت غیبت مرد باشد که از او هیچ اطلاع و آدرس و نشانی وجود ندارد .
2. در فرض دیگر خواهان نشانی خوانده را به درستی اعلام می کند و اوراق به نشانی خوانده ابلاغ می شود ولی به دلیل عدم حضور خوانده در نشانی اخطار حضور در جلسه رسیدگی یا حکم طلاق  به نشانی وی الصاق می شود (یا داخل صندوق پستی انداخته می شود) و البته ممکن است بستگان و خادمان وی حضور داشته و اوراق به ایشان ابلاغ شود ، در هر حال در این فرض نیز اگر خوانده به دلیل مسامحه یا عدم اهمیت موضوع در جلسه حاضر نشود نیز حکم طلاق غیابی است.
3. مورد دیگر که غیر اخلاقی است ، خواهان ترجیح بدهد که با عدم اطلاع خوانده مقاومتی در قبال طلاق صورت نگیرد و  با وجود اینکه نشانی خوانده را می داند با ذکر نشانی غلط یا با اعلام مجهول المکان بودن خوانده ترتیبی دهد تا جلسه رسیدگی بدون اطلاع و حضور خوانده تشکیل شود. نتیجه این نوع رسیدگی طبیعتاً عدم مقاومت و دفاع در قبال خواسته خواهان بوده و در بسیاری از مواقع منجر به صدور حکم به طلاق غیابی می شود. این روش به نوعی مبتنی بر فریب دادگاه و تقلب است ولی در قانون برای این روش هیچ ضمانت اجرایی در نظر گرفته نشده و حتی اگر قاضی بداند یا بعداً آگاه شود که عدم اعلام نشانی واقعی نبوده است برخوردی با خواهان نخواهد شد.

مراحل طلاق غیابی

1. ثبت دادخواست
2. ابلاغ در نشانی اعلامی که ممکن است منجر به عدم شناسایی با الصاق گردد.
3. در صورت عدم شناسایی خوانده به خواهان برای اعلام نشانی جدید اخطار خواهد شد.
4. در صورت الصاق موجبات رسیدگی فراهم است و قاضی جلسه را تشکیل خواهد داد.
5. در صورت عدم شناسایی، خواهان ممکن است یا نشانی جدیدی اعلام کند یا خوانده را مجهول المکان معرفی نماید.
6. نتیجه مجهول المکان معرفی کردن خوانده درج آگهی اخطار حضور در جلسه رسیدگی در روزنامه کثیر الانتشار است.
7. در صورتی که خواهان برای بار دوم یک نشانی اعلام کند و آن بار هم، خوانده شناسایی نشود قرار رد دادخواست صادر خواهد شد.
8. در صورت الصاق یا ابلاغ به بستگان یا درج در روزنامه کثیر الانتشار ولو اینکه خوانده در جلسه حاضر نشود موجبات رسیدگی مهیا است.
9. کلیه مراحلی که برای ابلاغ اخطار حضور در جلسه رسیدگی ذکر شد برای ابلاغ حکم دادگاه نیز لازم الرعایه است.
10. تشکیل جلسه بدون حضور خوانده و رسیدگی به دلایل و در نهایت صدور حکم طلاق غیابی

نکات طلاق غیابی

1. طلاق غیابی نوعی حکم غیابی است بنابراین بنا بر احکام حکم غیابی قابل واخواهی حقوقی  و اعتراض است .
2. طلاق غیابی بیشتر از طرف زن ( زوجه) مطرح می شود چرا که اصولاً حق طلاق با مرد است و زن برای طلاق به دلیل و اخذ موافقت قاضی نیاز دارد بنابراین برای زن بهتر است که مرد در جلسه دادگاه حضور نداشته باشد .
3. با وجود سامانه ثنا و ابلاغ از طریق پیامک در سامانه ابلاغ و سایت عدل ایران همچنان امکان طرح دعوای طلاق به صورت غیابی و پنهانی وجود دارد . هرچند همچنانکه پیشتر گفته شد در صورت که زوج در دسترس باشد و آدرس داشته باشد طرح دعوای طلاق غیابی غیر اخلاقی است .
4. دعوای طلاق در صورتی که غیابی باشد چون تا 20 روز قابل واخواهی و تا 20 روز بعد قابل تجدیدنظرخواهی و تا 20 روز بعد قابل فرجام خواهی است بعد از گذشت 62 روز از ابلاغ دادنامه به خوانده یا آگهی در روزنامه قابل اجرا و ثبت در دفتر طلاق است.

دادگاه صالح برای درخواست طلاق غیابی

دادگاه صالح جهت رسیدگی به درخواست طلاق غیابی از طرف زوجه دادگاه خانواده محل اقامت زوج است اما ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده استثنائاً به زن این اختیار را داده است تا وی بتواند در محل سکونت خود نیز طرح دعوا کند . بنابراین زن می تواند با مراجعه به نزدیکترین دفاتر خدمات قضایی محل سکونت خود اقدام به ثبت دادخواست طلاق نماید .

نظریه مشورتی شماره 7/96/120 مورخ 1396/01/29 در خصوص طلاق غیابی

در پرونده طلاق، چنانچه خواهان، خوانده را مجهول‌المکان معرفی نماید، دادگاه مکلف است در اجرای تبصره ماده 8 قانون حمایت خانواده 1391 جهت پیدا کردن آدرس خوانده مجهول‌المکان، از طرق مقتضی اقدام نماید. ثانیاً هرگاه رأی طلاق به صورت غیابی صادر و صیغه طلاق، جاری شده و متعاقباً واخواهی انجام شد؛ دو حالت ذیل متصور است:

• الف .  زوج، خواهان طلاق بوده و با توجه به ماده 26 قانون حمایت خانواده 1391، دادگاه نسبت به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام و در اجرای ماده 29 قانون مزبور، اجرای طلاق را منوط به تأدیه حقوق مالی زوجه نموده و بر همین اساس طلاق اجرا و ثبت گردیده است؛ در این صورت، هر چند واخواهی زوجه مورد قبول واقع شود، ولی دلیلی بر نقض رأی طلاق مزبور با توجه به موارد معنونه و نیز ماده 1133 قانون مدنی وجود ندارد، النهایه، چنانچه تغییراتی در خصوص حضانت فرزندان مشترک اعمال شود یا حقوقی اضافه بر آنچه که در رأی غیابی آمده، برای زوجه در نظر گرفته شود، بر آن اساس اجرائیه صادر می‌گردد.
• ب . چنانچه دادگاه بدوی واخواهی زوج نسبت به حکم طلاق زوجه را قبول نموده و نهایتاً حکم مزبور به صورت قطعی نقض شود، در این صورت با توجه به ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی، دادگاه دستور ابطال سند طلاق نامه مربوطه را صادر خواهد نمود و با قطعیت رأی صادره در مرحله واخواهی مبنی بر نقض رأی غیابی، زوجیت سابق، استمرار یافته و نیازی به اجرای مجدد صیغه نکاح نمی‌باشد.