دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره ، بنا به جهات عدم رعایت تشریفات مصوب در اساسنامه و مقررات مقرره قانونی، از سوی اشخاص ذی نفع، قابل طرح در دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت شرکت می باشد. که برحسب مقررات حاکم بر شرکتها ، جهات ابطال صورتجلسات مجمع عمومی یا هیات مدیره متفاوت خواهد بود.
شرایط طرح دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکت های تجاری
- عدم رعایت تشریفات قانونی جهت تشکیل جلسه مجمع عمومی یا جلسه هیات مدیره
- اتخاذ تصمیم برخلاف مقررات اساسنامه یا قانون
مستندات قانونی مرتبط با طرح دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکتهای تجاری
مواد ۴۰ ، 83 ، ۸۴ ، 85 ، ۸۶ ،87 ، ۸۸ ،89 ، ۹۰، ۹۷، ۹۸، ۹۹، ۱۰۱، ۱۰۵، ۱۶۱، ۱۶۲، 163، 164، ۱۶۵ ۱۶۶، ۱۶۷، ۱۶۸، ۱۶۹، ۱۸۳ و ۲۷۰ لایحه قانونی قانون تجارت
نمونه دادخواست دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکتهای تجاری
با توجه به فنی و تخصصی بودن دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکتهای تجاری و تنوع موضوعات آن و رویه های متفاوت قضایی ، امکان ارائه نمونه دادخواست واحد برای طرح این قبیل دعاوی وجود ندارد. مضافا اینکه ، به جهت ممانعت از تضییع حقوق اصحاب دعوا ، بهره مندی از خدمات وکیل متخصص شرکتهای تجاری امری لازم و غیرقابل اجتناب است.
بر همین اساس موسسه حقوقی آبان با بهره مندی از وکلای متخصص در زمینه های مختلف حقوقی، آمادگی کامل خود را جهت ارائه خدمات مشاوره و قبول وکالت در این بخش را اعلام می نماید.
مواردی که صورت جلسه مجمع عمومی یا هیئت مدیره شرکت های تجاری قابل ابطال است.
- در مواردی که صورت جلسه هیات مدیره با ارتکاب جرم جعل امضای یک یا چند عضو هیئت مدیره یا مدیر عامل تنظیم شده باشد.
- در مواردی که صورت جلسه با اعمال تهدید و اجبار به امضای یک یا چند عضو هیئت مدیره یا مدیر عامل رسیده باشد.
- در مواردی که صورت جلسه هیات مدیره یا مجمع عمومی در بردارنده مصوباتی باشد که خلاف قوانین آمره کشور و خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه است.
- در مواردی که صورت جلسه هیات مدیره یا مجمع عمومی خلاف اساسنامه است.
- در مواردی که صورت جلسه هیات مدیره خلاف مصوبات قانونی مجمع عمومی فوق العاده یا مجمع عمومی عادی صاحبان سهام باشد.
- در مواردی که در دعوت و تشکیل هیات مدیره و صاحبان سهام ، ترتیبات قانونی و اساسنامه ای شرکت رعایت نشده باشد و در واقع جلسه خلاف قانون تشکیل شده باشد.
- درمواردی که در جلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره به نصاب های قانونی برای رأی گیری توجه نشده باشد و در واقع تصمیم گیری بدون رعایت نصابهای قانونی انجام شده است.
- در مواردی که تصمیم مجمع یا هیات مدیره در صلاحیت آن مرجع نباشد.
نکته کاربردی:
دادگاه در صورت ضرورت میتواند پرونده موجود در ثبت شرکتها را جهت بهره برداری قضایی از آن مرجع مطالبه نماید.
چه اشخاصی می توانند ابطال صورت جلسه مجمع عمومی یا هیئت مدیره شرکتهای تجاری را درخواست نمایند؟
برابر ماده ۲۷۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، هر ذی نفعی میتواند ابطال تصمیمات مجمع عمومی شرکت سهامی به لحاظ عدم رعایت تشریفات قانونی را از دادگاه صالح درخواست کند و از آنجا که منتقل الیه سهام شرکت قائم مقام انتقال دهنده تلقی می شود و تمام حقوق ناشی از سهام به منتقل الیه انتقال می یابد.
بنابراین منتقل الیه ذی نفع بوده و می تواند ابطال تصمیمات مجمع عمومی به لحاظ عدم رعایت تشریفات قانونی از دادگاه صالح درخواست کند. که این امر به موجب نظریه مشورتی شماره ۷/۹۷/۱۷۱۹ مورخ 1398/05/03 تایید شده است.
آیا مدیرعامل یا اعضای هیات مدیره باید در دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکت های تجاری طرف دعوا واقع شوند؟
در این دعوا ضرورتی به طرف دعوا قرار دادن هیات مدیره یا مدیر عامل وجود ندارد و دعوا مستقیماً متوجه خود شرکت میباشد.
لذا اشخاصی که حق دفاع از شرکت را مطابق آگهی آخرین تغییرات دارند، می توانند در جلسه رسیدگی حضور پیدا کرده و از شرکت دفاع نمایند. چرا که شخصیت حقوقی شرکت مستقل از شرکا یا مدیران است و مدیران یا شرکا در هر آن قابل تغییرند.
اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۷۷۰ مورخ 1400/09/23 بیان داشته است: ( در فرض سؤال که دعوای ابطال ترازنامه علیه شرکت سهامی مطرح شده است، ضرورتی به طرف دعوا قرار دادن مدیران وقت وجود ندارد؛
زیرا اولاً، برابر مواد 138 و ۲۳۲ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ هیات مدیره صرفاً وظيفة دعوت از مجمع عمومی و تنظیم ترازنامه را عهده داراست و تصویب ترازنامه با مجمع است.
ثانياً، مدیران و مجمع عمومی رکن شرکت بوده و تصمیم آنها تصمیم شرکت عمومی تلقی می شود؛ لذا دعوا توجهی به مدیران شرکت ندارد .))
تصویب صورت جلسه توسط مدیرانی که مدت مدیریتشان به اتمام رسیده چه ضمانت اجرایی دارد؟ آیا موجب ابطال صورتجلسه هیات مدیره شرکت تجاری خواهد شد؟
بر طبق مواد ۱۰۹ و ۱۳۹ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، مدت مدیریت مدیران در اساسنامه معین می شود، لیکن این مدت از دو سال تجاوز نخواهد کرد. انتخاب مجدد مدیران بلامانع است.
در صورت انقضاء مدت مأموریت مدیران، تا زمان انتخاب مدیران جدید، مدیران سابق کماکان مسئول امور شرکت و ادارۀ آن خواهند بود.
اما درباره بازرس چنین حکمی وجود ندارد و مستنبط از مواد ۱۴۴ و ۱۵۳ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت با اتمام مدت مأموریت بازرس ، وی تا انتخاب مجدد تکلیفی در شرکت ندارد و سمت او پایان می پذیرد. ( نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۱/۲۱۶ مورخ 1401/07/26)
آیا تصویب صورت جلسه مجمع عمومی بدون گزارش بازرس در همه حال باعث بی اعتباری صورت جلسه است؟
برابر ماده ۱۵۲ لایحه قانونی یادشده در صورتی که مجمع عمومی بدون دریافت گزارش بازرس یا بر اساس گزارش اشخاصی که برخلاف ماده ۱۴۷ این قانون به عنوان بازرس شده اند، صورت دارایی و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت را مورد تصویب قرار دهد، این تصویب به هیچ وجه اثر قانونی نداشته از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
بنابراین ذی نفع میتواند وفق ماده ۲۷۰ لایحه قانونی یاد شده بطلان صورتجلسه مجمع عمومی را از دادگاه صالح تقاضا کند؛ اما حکم فوق با توجه به انحصاری بودن موارد بطلان در مادهٔ ۱۵۲ لایحه قانونی یادشده به دیگر مصوبات مجامع عمومی از جمله افزایش سرمایه تسری ندارد.
آیا سهامداری که به صورت عادی سهام شرکت را خریداری کرده قبل ثبت اسم او در دفتر ثبت سهام شرکت یا اداره ثبت شرکتها میتواند مصوبات مجامع عمومی یا هیئت مدیره را باطل نماید؟
به موجب نظریه مشورتی شماره 7/99/493 مورخ 1399/06/16 اعلام نظر شده است:
(( برابر مواد ۴۰و ۹۹ و دیگر مواد لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347 ، سهامداری که دارای ورقه سهم است و نام او در دفتر ثبت سهم قید شده است حق حضور در مجامع عمومی و دادن رأی را دارد.
در فرض سؤال، مادام که نام فروشنده در دفتر ثبت سهام قید نشده است، نمیتواند به عنوان سهامدار تلقی شود ؛ حتی اگر حکم قطعی به نفع وی صادر شده باشد و لذا ابطال معامله بین دو سهامدار تأثیری در مصوبات مجامع ندارد.
در نتیجه شخصی که حکم به نفع وی صادر شده است، نمیتواند ابطال مصوبات شرکت را به استناد ماده ۲۷۰ لایحه قانونی مذکور بخواهد؛ زیرا مقررات قانونی در مورد آن رعایت شده است. ))
آیا مدیران میتوانند شرکت تجاری را عنوان یک شخص حقوقی به فروش برسانند؟
به موجب نظریه مشورتی شماره 7/97/1713 مورخ 1398/02/23 اشاره شده است :
(( چنانچه منظور از فروش شرکت در سؤال مطروحه فروش شرکت به عنوان یک شخص حقوقی باشد، در این صورت هیچ یک از شرکا حق واگذاری آن را به دیگری ندارند، مگر در قالب ادغام شرکت ، که مستلزم تصویب مجمع عمومی فوق العاده با شرایط مقرر در قانون میباشد.
لکن چنانچه منظور فروش سهام یا سهم الشرکه شرکای شرکت باشد، شرکا با رعایت مقررات قانونی میتوانند سهام یا سهم الشرکه خود را به دیگری واگذار کنند، که در این حالت دعوای الزام به پرداخت ثمن معامله از سوی هر یک از شرکا قابل استماع است. ))
موارد و جهات طرح دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی عادی یا فوق العاده در شرکت سهامی
- ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره به جهت تشکیل مجمع عمومی بدون نشر آگهی :
دعوت از طریق پیامک، ایمیل یا غیره، جای انتشار آگهی را نمی گیرد. زیرا نشر آگهی الزام قانونی بوده که موضوعیت دارد. اما طرق دیگر می تواند ضمیمه نشر آگهی شود. در آگهی دعوت، باید دستور جلسه، تاریخ جلسه ،با قید ساعت، محل تشکیل جلسه قید گردد.
لازم به توضیح است، در صورت حضور صاحبان سهام، در مجمع انتشار آگهی و تشریفات دعوت الزامی نیست. (ماده ۹۷ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت(
- ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره به جهت عدم رعایت فاصله بین نشر آگهی دعوت و تشکیل جلسه :
فاصله بین نشر دعوتنامه مجمع عمومی و تاریخ تشکیل آن حداقل ۱۰ روز و حداکثر ۴۰ روز است. جلسات دوم و سوم این فاصله ۲۰ روز است. (مواد ۹۸ و ۷۵ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت )
- ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره به جهت اخذ تصمیم بدون گزارش بازرس یا بازرسان :
بازرس یا بازرسان شرکت مکلف اند، ۱۰ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی ، گزارش خود را به مجمع بدهند و هر سهامدار نیز می تواند با مراجعه به شرکت آن را مطالعه و رونوشت بگیرد. ( مواد ۸۹ ۱۵۰، ۱۵۲، ۲۷۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت )
- ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره به جهت عدم رعایت حد نصاب تشکیل جلسه ( عدم حضور حداقل اعضای شرکت در جلسه ) :
مجمع عمومی عادی : در جلسه اول حضورصاحبان حداقل بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند ( نصف + 1) الزامی است. اگر در جلسه اول حد نصاب قانونی حاصل نشد، جلسه دوم با حضور هر عده از سهامدارانی که حق رأی دارند، جلسه رسمیت می یابد. (ماده ۸۷ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت)
مجمع عمومی فوق العاده : در جلسه اول حضور صاحبان حداقل بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند (نصف) + (۱) الزامی است. اگر در جلسه اول این حد نصاب حاصل نشد، در جلسه دوم ، حضور صاحبان حداقل بیش از یک سوم سهامی که حق رأی دارند الزامی است والا مجمع غیر قابل تشکیل است (ماده ۸۴ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت).
- عدم رعایت حد نصاب آراء برای تصمیمات اتخاذ شده :
کلیه تصمیمات مجمع عمومی عادی با اکثریت نصف + ۱ آراء حاضر در جلسه ( اکثریت مطلق ) اتخاذ می شود، مگر در انتخاب مدیران و بازرسان که اکثریت نسبی کافی خواهد بود. ( مواد ۸۸ و ۱۰۳ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت )
لازم به توضیح است، اگر مدیرعامل شرکت سهامی هم زمان بخواهد، رئیس هیئت مدیره باشد، نیازمند تصویب سه چهارم آرای حاضرین مجمع عمومی است (ماده ۱۲۴ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت )
موارد ابطال صورت جلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره در شرکت با مسئولیت محدود
- عدم رعایت حد نصاب قانونی جهت تصمیم گیری
- تغییر تابعیت و افزایش سهم الشرکه
رضایت همه شرکا طبق مواد ۱۱۰ و ۱۱۲ قانون تجارت )
- تغییر اساسنامه و انتقال سهم الشرکه :
رأى حداقل دارندگان سه چهارم سرمایه شرکت، به علاوه اکثریت عددی شرکا (نصف + ۱) وفق مواد ۱۰۲ و ۱۱۱ قانون تجارت
- انحلال شرکت :
موافقت عده ای از شرکا که سهم الشرکه آنها بیش از نصف سرمایه شرکت باشد. (ماده ۱۱۴ قانون تجارت).
– سایر تصمیمات :
در جلسه اول حداقل افرادی که نصف سرمایه شرکت را دارند باید در جلسه حاضر باشند و موافقت خود را اعلام نمایند اگر در دفعه اول این اکثریت حاصل نشد، باید تمام شرکاء مجدداً دعوت شوند. در این صورت تصمیمات به اکثریت عددی شرکاء اتخاذ میشود، اگرچه اکثریت مزبور دارای نصف سرمایه نباشد. اساسنامه شرکت می تواند، ترتیبی برخلاف مراتب فوق مقرر دارد (ماده ۱۰۶ قانون تجارت).
موارد ابطال صورت جلسه مجمع عمومی و هیات مدیره در شرکت تضامنی
در شرکتهای تضامنی و نسبی علی الاصول کلیه تصمیمات با اتفاق آراء گرفته می شود، مگر آن موردی که می توان در اساسنامه طور دیگری مقرر کرد. ( مواد ۱۲۳، ۱۳۴، ۱۳۵، ۱۳۶،۱۴۰ ،۱۳۹ )
نکات کاربردی:
- در شرکت تضامنی، برخلاف سایر شرکتها هر شریک فارغ از تعداد سهامی که دارد یک حق رأی دارد.
- در شرکت تضامنی، نیز مجمع عمومی شرکا یا جلسه شرکا تشکیل می شود و همچون شرکت سهامی، مجمع عمومی مؤسس عادی یا فوق العاده با آن تعریفی که وجود دارد تشکیل نمی شود.
مرجع صالح به رسیدگی به دعوای ابطال صورتجلسه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکت های تجاری
فارغ از اختلاف نظرهای موجود در زمینه اقامتگاه اشخاص حقوقی (موضوع مواد ۵۹۰ قانون تجارت و ۱۰۰۲ قانون مدنی و ۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ) دعوا دادگاه محل اقامتگاه شرکت که در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسیده است، اقامه گردد. خاطرنشان میسازد، منظور از مرکز عملیات شرکت همان مرکز عملیات اداری شرکت میباشد.
نکته مهم اینکه، اگر شرکت در سامانه ثنا ثبت نام شده باشد، این مباحث محلی از اعراب ندارد و از طریق سیستمی ابلاغات انجام خواهد شد.
