مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت ،در فرضی است که در خصوص بقای اصل سرمایه و ایجاد یا میزان سود یا سهم الشرکه حاصله در طول دوره فعالیت، فی مابین شرکا اختلاف نظر حقوقی ایجاد شود. در این حالت صاحب سرمایه به عنوان خواهان می بایست ابتدائا نسبت به اثبات شراکت مدنی اقدام نماید. تا دادگاه بتواند با ارجاع امر به کارشناسی و با بررسی شرایط مندرج در قرارداد مشارکت ، نسبت به بررسی و احراز بقای اصل سرمایه و میزان سود دوران مشارکت تصمیم گیری نماید.
شرایط طرح دعوای مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت | شرایط طرح دادخواست مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت
- اثبات وجود قرارداد مشارکت از سوی شریک
اولین شرط جهت امکان مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت، اثبات انعقاد قرارداد مشارکت مدنی از سوی شریک است. چرا که در فرض عدم اثبات ، دادگاه از ورود در ماهیت خواسته استرداد اصل سرمایه و سود دوران مشارکت ممنوع می باشد. بنابراین طرح مستقل یا همزمان دعوای اثبات قرارداد مشارکت در کنار خواسته مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت الزامی است.
- اثبات انجام تعهدات از سوی طرف قرارداد
شریک در مرحله دوم می بایست نسبت به اثبات تعهدات خود از جمله در خصوص پرداخت اصل سرمایه اقدام نماید. چرا که صرف انعقاد قرارداد مشارکت به معنای انجام تعهدات شریک نسبت به تحویل و ارائه سرمایه و آورده خود نمی باشد.
- عدم وجود مانع قانونی در مطالبه سود
شریک نباید مانع قانونی در مطالبه ی سود داشته باشد، مانند اینکه به دلیل ورشکستگی، از حقوق خود محروم شده باشد. یا شرایط مطالبه سود بنا به توافقات مندرج در قرارداد محقق نشده باشد.
دلایل و مدارک لازم جهت طرح دعوای مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت
ارائه دلایل و مستندات کافی یکی از شرایط لازم جهت اثبات حق خود برای دریافت سود دوران مشارکت است. این مستندات می تواند شامل ارائه اصل قرارداد مشارکت در جلسه دادرسی ، ارائه صورت های مالی مشارکت ، ارائه دفاتر مالی مشارکت، اسناد و مدارک مربوط به فعالیت های مشارکت ، و مکاتبات مربوط به مشارکت است .
هر چند این دلایل حصری نیست و ارجاع امر به کارشناسی در رویه قضایی دادگاه ها نقش بسزایی در حل و فصل اختلافات مالی دارد. البته انتخاب دقیق کارشناس متخصص و خبره بیش از هر چیزی می تواند موجب تحقق این امر باشد .
نمونه دادخواست مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت
با توجه به فنی و تخصصی بودن دعوای مطالبه اصل سرمایه و سود یا سهم الشرکه دوران مشارکت، دیدگاه ها و رویه های متفاوت قضایی ، امکان ارائه نمونه دادخواست واحد برای طرح این قبیل دعاوی وجود ندارد.
مضافا اینکه ، به جهت ممانعت از تضییع حقوق اصحاب دعوا ، بهره مندی از خدمات وکیل متخصص قراردادها امری لازم و غیرقابل اجتناب است.
بر همین اساس موسسه حقوقی آبان با بهره مندی از وکلای متخصص در زمینه های مختلف حقوقی، آمادگی کامل خود را جهت ارائه خدمات مشاوره و قبول وکالت در این بخش را اعلام می نماید.
نحوه طرح دعوای مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت | در صورت عدم پرداخت سود مشارکت به شریک چه باید کرد؟
در صورتی که شریک دیگر علیرغم جلسات صورت رفته ، حاضر به پرداخت سود دوران مشارکت نباشد، شریک می تواند اظهارنامه قانونی به او ارسال کند. در اظهارنامه، باید میزان سود قابل مطالبه و دلایل مطالبه ی سود ذکر تعیین شود. در صورت عدم توجه به این درخواست، شریک برای مطالبه سود مشارکت ابتدا باید نسبت به اثبات وجود قرارداد شراکت مدنی اقدام نماید.
نحوه اثبات عقد مشارکت، می تواند با طرح دعوای مستقل اثبات قرارداد مشارکت یا به صورت همزمان با دعوای مطالبه سود دوران مشارکت انجام شود.
دادگاه بعد از رسیدگی به موضوع اثبات شراکت و احراز حدود و ثغور آن ، به منظور تعیین مقدار سود و سهم خواهان از سود حاصله از شراکت، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می نماید.
در نهایت دادگاه با توجه به نظریه کارشناسی و دلایل و مستندات ابرازی طرفین، نسبت به موضوع اثبات قرارداد مشارکت و مطالبه سود دوران مشارکت اتخاذ تصمیم مقتضی خواهد نمود.
لازم به ذکر است، دادگاه در خصوص صدور حکم ، باید براساس توافقات مندرج در قرارداد مشارکت و عمومات قانون حاکم بر موضوع عمل نماید. در صورتی که در خصوص نحوه ی تقسیم سود در قرارداد مشارکت تعیین تکلیف نشده باشد، یا اتفاق نظر وجود نداشته باشد، مطابق ماده ۵۷۸ قانون مدنی، سود به نسبت سرمایه شرکا تقسیم خواهد شد.
البته، طرفین عقد مشارکت در زمان تنظیم قرارداد، می توانند توافق کنند، که سود به نسبت کار شرکا، یا به نسبت مهارت و تخصص شرکا تقسیم شود.
آیا به سود حاصل از مشارکت، خسارت تاخیر تادیه تعلق می گیرد؟
بله ، سود دوران مشارکت جزئی از خواسته اصلی مورد توافق طرفین قرارداد است.
اداره حقوقی قوه قضاییه نیز به موجب نظریه مشورتی شماره 07/99/1678 مورخ 27/10/ 1399 قائل به تعلق خسارت تاخیر تادیه به سود دوران مشارکت شده است. در این نظریه آمده است:
استعلام:
چنانچه موضوع اجراييه پرداخت مبلغي محكومٌ به و سود حاصل از مشاركت ذكر شود، آيا به اين قسمت از محكومٌ به كه خود سود مشاركت است نيز خسارت تأخير در تأديه تعلق مي گيرد؟
پاسخ :
با عنايت به اين كه در فرض سؤال، سود دوران مشاركت منشاء قراردادي داشته و جزئي از اصل خواسته و طلب خواهان است و نه متفرعات دعوا، لذا برابر ماده 522 قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني مصوب 1379، خسارت تأخير تأديه تعلق مي گيرد و واحد اجراي احكام مدني با توجه به مقررات و درخواست محكوم له، خسارت تأخير تأديه كل محكوم به (سود دوران مشاركت) را محاسبه و از محكوم عليه وصول مي كند.
مرجع صالح به رسیدگی به دعوای مطالبه اصل سرمایه و سود دوران مشارکت
چنانچه در قرارداد مشارکت، شرط داوری جهت حل و فصل اختلافات پیش بینی شده است. ارجاع اختلافات به داوری و رعایت ضوابط و مقررات مبحث داوری مندرج در قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی الزامی است. که عدم رعایت این مقررات مبحث داوری ؛ چه بسا می تواند از موجبات ابطال رای داوری گردد.
در فرض عدم وجود شرط داوری، خواهان می تواند به موجب ماده 13 قانون آیین دادرسی مدنی ، در دادگاه محل اقامت خوانده ، محل انعقاد قرارداد ، محل اجرای تعهد ، طرح دعوا نماید. بنابراین خواهان می تواند بنا به شرایط خود، نسبت به تعیین دادگاه اقدام نماید.
