مرور زمان، قابلیت گذشت و تعلیق مجازات در جرم اختلاس از جمله مباحث بسیارکاربردی در جهت سلب یا کاستن از تبعات محکومیت جرم اختلاس است. هر چند ارائه این توضیحات با توجه به تفسیرات متفاوت حقوقی و رویه های متفاوت قضایی بهره مندی ازخدمات وکیل متخصص جرائم اقتصادی را نه تنها نفی ننموده بلکه بیش از پیش اجتناب ناپذیر می نماید.
آیا جرم اختلاس مشمول مقررات مرور زمان می باشد؟
مرور زمان به مدت زمانی گفته می شود، که بعد از انقضای آن امکان قانونی اعلام شکایت یا تعقیب یا تحقیق رسیدگی به شکایت و یا اجرای مجازات متهم وجود ندارد و مقامات قضایی موظف به صدور قرار موقوفی تعقیب و مختومه نمودن شکایت و پرونده هستند.که با توجه به اصلاحات اخیر قانون مجازات اسلامی تنها در صورتی که وجه یا ارزش مال موضوع اختلاس کمتر از یکصد میلیون تومان باشد، وفق بند ب ماده ۱۰۹ و تبصره ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی جرم مشمول مرور زمان می گردد.
که در فرض مذکور مدت مرور زمان با توجه به تفاوت در مجازات ( برحسب مبلغ موضوع اختلاس) متفاوت است.که در بندی بعدی اشاره می گردد.
مدت مرور زمان در جرم اختلاس چقدر است؟
همانگونه درمقاله جرم اختلاس و مجازات آن به تفصیل اشاره شد، میزان مجازات درجرم اختلاس بسته به مبلغ مورد اختلاس متفاوت است. فلذا با توجه به مجازات های مختلف مرور زمانهای متفاوتی بشرح زیر دارا می باشد.
مضافا اینکه سقف مبلغ مورد اختلاس می بایست کمتر از یکصد میلیون تومان باشد. تا مشمول بند ب ماده ۱۰۹ و تبصره ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی و مشمول مقررات مرور زمان قرار گیرد.که دراین صورت بشرح زیر می باشد.
۱.مبلغ مورد اختلاس تا پنجاه هزار ریال (مجازات شش ماه تا سه سال حبس و شش ماه تا سه سال انفصال موقت) که در دسته جرائم ۵ قرار می گیرد،مرور زمان اجرای تعقیب و صدور حکم ۷ سال و مرور زمان اجرای حکم محکومیت ۱۰ سال است.
۲.مبلغ مورد اختلاس بیش از پنجاه هزار ریال (مجازات دو تا ده سال حبس و انفصال دائم) که در دسته جرائم ۴ قرار می گیرد، مرور زمان اجرای تعقیب و صدور حکم ۱۰ سال و مرور زمان اجرای حکم محکومیت ۱۵ سال است.
۳.چنانچه عمل جعل توام با جعل سند و نظایر آن باشد و مبلغ اختلاس تا پنجاه هزار ریال باشد. (مرتکب به دو تا پنج سال حبس و یک تا پنج سال انفصال موقت) که در دسته جرائم ۵ قرار می گیرد، مرور زمان اجرای تعقیب و صدور حکم ۷ سال و مرور زمان اجرای حکم محکومیت ۱۰ سال است.
۴.چنانچه عمل جعل توام با جعل سند و نظایرآن باشد و مبلغ اختلاس بیش از پنجاه هزار ریال باشد. (مرتکب به هفت تا ده سال حبس و انفصال دائم) که در دسته جرائم ۴ قرار می گیرد، مرور زمان اجرای تعقیب و صدور حکم ۱۰ سال و مرور زمان اجرای حکم محکومیت ۱۵ سال است.
آیا جرم اختلاس قابل گذشت است؟
درجهت پاسخ بهتر به این سوال، ابتدا به تعریف جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت می پردازیم.
.جرائم قابل گذشت، جرائمی است که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات در آنها منوط به ثبت شکایت از سوی شاکی و عدم اعلام گذشت از سوی او می باشد. فلذا در صورتی که شاکی در هر مرحله ای از دادرسی از ادامه شکایت خود انصراف دهد، مقام رسیدگی کننده برحسب مورد نسبت به صدور قرار موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای حکم اقدام می نماید.
.جرائم غیرقابل گذشت؛ جرائمی است که گذشت شاکی در تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات بلاتاثیر است و مدعی العموم به نمایندگی از جامعه نسبت به پیگیری پرونده اقدام می نماید.
علی ایحال، اختلاس از جمله جرائمی است که علاوه بر جنبه خصوصی دارای جنبه عمومی است و گذشت شاکی خصوصی یا اعلام انصراف وی از شکایت جنبه عمومی جرم را منتفی نمی نماید.که با توجه به ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی جرم اختلاس کماکان در زمره جرائم غیر قابل گذشت محسوب می شود. بنابراین گذشت شاکی صرفا می تواند از اسباب تخفیف مجازات محسوب گردد،که دادگاه در پذیرش یا عدم پذیرش آن اختیار دارد.
آیا جرم اختلاس قابل تعلیق است؟
جرم اختلاس با توجه به مواد ۴۶ و بند ج ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی به شرطی که وجه یا ارزش مال موضوع اختلاس یکصد میلیون تومان یا کمتر باشد، قابل تعلیق اجرای مجازات است، در غیر اینصورت فاقد شرایط تعلیق اجرای مجازات است.
لازم به ذکر است، حتی با فرض دارا بودن تمامی شرایط تعلیق در متهم باز هم دادگاه در پذیرش و صدور آن آزادی عمل کامل دارد.
که شرایط عمومی تعلیق اجرای حکم بصورت اختصار دارا بودن جهات تخفیف، پیش بینی اصلاح مرتکب، فقدان سابقه محکومیت کیفری موثر و…است.
النهایه با عنایت به حجم و پیچیدگی های بالای جرم اختلاس ، صرف بهره مندی از مطالب تقدیمی راه گشای حل مشکلات حقوقی نخواهد بود، برهمین اساس بهره مندی ازخدمات وکیل متخصص جرائم اقتصادی امری لازم وغیرقابل اجتناب است.
