قرارداد جوینت ونچر (سرمایه گذاری مشترک )

قرارداد جوینت ونچر در معنای عام به هر گونه همکاری تجاری به منظور شروع یک فعالیت تجاری گفته می شود در واقع هرگاه دو یا چند شخص مستقل اعم از حقوقی یا حقیقی تصمیم به شراکت در انجام فعالیت تجاری بنمایند بدون اینکه با هم ادغام شوند به این توافق شراکت در انجام پروژه بدون ادغام اشخاص در یکدیگر جوینت ونچر گفته می شود.جوینت وینچر در معنای اخص به نوعی همکاری تجاری گفته می‌شود که طرفین قرارداد ، مدیریت فعالیت تجاری خاصی را به نحوه مشترک به عهده می‌گیرند و در سود و زیان احتمالی شریک خواهند بود.

 مهمترین ویژگی‌های قرارداد جوینت ونچر 

1. جوینت ونچر بر اساس یک قرارداد شکل می‌گیرد یعنی وقتی فعالین اقتصادی بخواهند در خصوص موضوع تجاری و اقتصادی به صورت اشتراکی و با لحاظ استقلال خود موضوع مشخص و به صورت اشتراکی انجام بدهند از قرارداد جوینت ونچر استفاده خواهد کرد قراردادهای جوینت ونچر دربردارنده مسائلی و مطالبی از قبیل تشکیل شرکت روابط شرکا با شرکت و معاملاتی که احتمالاً بین آنها صورت خواهد گرفت قواعد راجع به نقل و انتقال سهام منع رقابت شرکا با شرکت نحوه و میزان افزایش سرمایه نحوه حل و فصل اختلاف بسیاری موارد دیگر مانند سایر قراردادها در این مدل قراردادها گنجانده خواهد شد .

2. فعالیت مشخص : بر اساس یک فعالیت خاص و مشخص تشکیل می‌شود در قراردادهای جوینت ونچر معین بودن زمینه فعالیت کافی نیست بلکه باید یک تجارت به خصوص با ابعاد اقتصادی و جغرافیایی خاص مد نظر باشد در واقع جوینت ونچرها برای انجام یک ماموریت و یک فعالیت مشخص تاسیس می‌شوند نه برای فعالیت در یک زمینه خاص و بعد از انجام ماموریت در آن محدوده زمانی مشخص با پایان ماموریت ، خاتمه جوینت ونچر خواهد بود .

3. کنترل مشترک : در چهارچوب یک قرارداد جوینت ونچر طرفین با همکاری یکدیگر فعالیت خاصی را دنبال می کنند . دخالت فعال طرفین قرارداد در اداره جوینت ونچر از وجوه تمایز آن است چنانچه یکی از طرفین علیرغم مشارکت تجاری از مشارکت فعال در مدیریت امتناع کند نمی‌توان دیگر این روابط ایجاد شده و قرارداد را تحت عنوان جوینت ونچر نامید در واقع یکی از ویژگی‌های بارز قراردادهای جوینت ونچر دخالت فعال طرفین قرارداد در انجام ماموریت می ‌باشد .

4. در قراردادهای جوینت ونچر طرفین قرارداد در نفع و ضرر احتمالی حاصل از فعالیت تجاری شریک خواهم بود بنابراین اگر در قرارداد یکی از طرفین از ضرر احتمالی معاف شده باشد و تنها در قبال سود در آن رداد حضور داشته باشد دیگر نمی‌توان چنین رابطه‌ای را تحت عنوان قرارداد جوینت ونچر نامید

5. قالب حقوقی در قراردادهای جونت وینچر معمولا از یک قالب حقوقی خاصی استفاده می‌شود . قالب حقوقی بر حسب محل تشکیل قراردادهای جوینت ونچر ممکن است شرکت تجاری ، مشارکت ، کنسرسیوم یا صرفاً بر اساس یک قرارداد که قوانین محل انجام شراکت تجاری آن را به رسمیت می شناسد به فعالیت بپردازند در هر صورت قالب انتخاب شده برای انجام شراکت ، قرارداد باشد یا شکل دیگری از قالب حقوقی خاص باید از بین نهادهای حقوقی کشور میزبان یعنی کشوری که قرار است فعالیت تجاری مشترک در آنجا صورت بگیرد انتخاب شود .

انواع قرارداد جوینت ونچر

• جوینت ونچرهای دارای شخصیت‌های حقوقی  (جوینت ونچرهای شرکتی )
• جوینت ونچرهای بدون شخصیت حقوقی ( جوینت ونچرهای قراردادی )
• جوینت ونچرهای بدون آورده
• جوینت ونچرهای با آورده

نحوه تنظیم قرارداد جوینت ونچر

قرارداد جوینت ونچر نیز مانند سایر قراردادها حاوی یک سری اطلاعات و مفاد و شرایط ضمن عقد می‌باشد ، علاوه بر مفاد عمومی که در تنظیم قرارداد ها گنجانده می‌شود مانند طرفین قرارداد ، مبلغ قرارداد ،  موضوع قرارداد ، قراردادهای جویت ونچر حاوی شرایط و تعهدات مخصوصی میباشند که به آنها مختصراً اشاره خواهیم کرد .

مفاد قرارداد جوینت ونچر

1.نوع فعالیت : مهمترین موضوعی که طرفین قرارداد باید در مورد آن توافق داشته باشند اساساً این مطلب است که چه فعالیت مشترکی را می‌خواهند با هم به عهده گرفته و به انجام برسانند موضوع فعالیت‌ قراردادهای جوینت ونچر می تواند بسیار مختلف  و متنوع  باشد از قبیل تاسیس کارخانه ، اقدام به تولید محصول مشخص ، فعالیت‌های بازرگانی صادرات واردات ، فعالیت‌های پیمانکاری و انتقال تکنولوژی .

2.میزان و نحوه سرمایه‌گذاری 

میزان و نحوه سرمایه‌گذاری طرفین در جوینت ونچر یکی از مسائل مهم در قراردادهای جوینت ونچر است طرفین قرارداد باید نحوه سرمایه‌گذاری و ترکیب سرمایه یعنی نوع آورده را نیز مشخص نمایند یعنی در قراردادهای جوینت ونچر باید دقیقاً مشخص شود که آیا آورده طرفین قرراداد نقدی هست یا غیر نقدی و اگر نقدی هست به چه میزان و اگر غیر نقدی هست چه نوع دارایی می ‌باشد و نحوه تعدیه و تحویل سرمایه و آورده غیر نقدی دقیقاً باید مشخص شود .

3 .اداره و مدیریت 

یکی دیگر از موضوعات که باید در قراردادهای جوینت ونچر به نحوه دقیق و جامع مشخص شود نحوه اداره ، کنترل و مدیریت جوینت ونجر می‌باشد یعنی دقیقاً باید مشخص شود هر یک از شرکا در اداره جونت ونچر چه وظایفی را بر عهده دارند و چه اقداماتی را انجام خواهند داد . رایج‌ترین روش برای اداره جوینت ونچرها تاسیس یک کمیته مدیریت مشترک است . نمایندگان طرفین قرارداد در این کمیته عضو بوده و حدود اختیارات کمیته نیز تعیین می‌گردد . انجام امور مربوط به جوینت ونچر با اتخاذ تصمیماتی است که در این کمیته مشترک به تصویب رسیده است .

4.منع رقابت 

با توجه به اینکه اشخاص دخیل در قراردادهای جوینت ونچر یعنی طرفین قرارداد ، استقلال خود را نسبت به جوینت ونچر همچنان حفظ می‌کنند معمولا در قراردادهای جوینت ونچر شرط منع رقابت به نحوه دقیقی تنظیم می‌شود که هیچ یک از طرفین نباید به فعالیتی از نوع فعالیت شراکت جوینت ونچر بپردازند .

خاتمه قرارداد جوینت ونچر

مقررات مربوط به خاتمه فعالیت مشترک یکی از مهمترین قسمت های یک قرارداد جوینت ونچر را تشکیل می‌دهد . برخلاف بسیاری از روابط قراردادی که در آنها با خاتمه قرارداد هرگونه رابطه بین طرفین به پایان می‌رسد و طرفین به طور کلی از یکدیگر جدا می‌شوند در جوینت ونچرها پایان قرارداد به معنای پایان روابط طرفین نیست .در قراردادهای جوینت ونچر باید علاوه بر موضوع خاتمه قرارداد به موضوع خاتمه فعالیت نیز پرداخته شود . خاتمه قرارداد تنها زمانی مطرح می‌شود که طرفین فعالیت مشترک را خاتمه داده باشند و حساب خود را تسویه بنمایند خاتمه فعالیت موضوعی جداگانه است و حتی با خاتمه قرارداد اقداماتی که شرکت انجام داده است بعد از تصفیه شرکت نیز ممکن است در جریان باشد در قراردادهای جوینت ونچر باید همواره دربردارنده مقرراتی درباره موارد و نحوه خاتمه فعالیت باشد .