واخواهی حقوقی ، اعتراض به حکم غیابی صادره از سوی دادگاه حقوقی است. واخواهی در لغت به معنای اعتراض کردن است . در مقررات قانون آیین دادرسی مدنی هر زمان عبارت واخواهی بیان می شود، منظور اعتراض به حکم غیابی ازطرف کسی است که در فرآیند دادرسی حضور نداشته و لایحه ای هم ارسال ننموده و ابلاغیه ای هم به صورت واقعی به وی ابلاغ نشده باشد.
شرایط تقدیم دادخواست واخواهی حقوقی
واخواهی صرفا نسبت به احکام غیابی صورت می پذیرد، بر همین اساس برای مشخص شدن شرایط قبول واخواهی ، می بایست به بیان شرایط صدور حکم غیابی اشاره نمائیم. بموجب ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی شرایط حکم غیابی عبارت است از:
- خوانده، وکیل یا قائم مقام او، در هیچ یک ازجلسات دادگاه حضور نداشته باشند.
- هیچ یک از خوانده، وکیل یا قائم مقام او، لایحه ای هم به دادگاه نفرستاده باشند.
- اخطاریه شرکت در جلسه دادرسی ابلاغ واقعی نشده باشد یا به عبارتی ابلاغیه به شخص خوانده شخصا ابلاغ نشده باشد، یا علیرغم ابلاغ در سامانه ثنا ، خوانده نسبت به رویت آن اقدام ننموده باشد.
- ثبت دادخواست از طریق دفترخدمات قضایی و در صورت بازداشت یا زندانی بودن واخواه ، می بایست دادخواست خود را به دفتربازداشتگاه یا زندان تقدیم کند.
شرایط صدور حکم غیابی در دادگاه بدوی و تجدیدنظر
شرایط صدور حکم غیابی در دادگاه بدوی و تجدیدنظر عبارتند از:
- خوانده، وکیل یا قائم مقام او، در هیچ یک ازجلسات دادگاه حضورنداشته باشند.
- هیچ یک ازخوانده، وکیل یا قائم مقام او، لایحه ای هم به دادگاه نفرستاده باشند.
- اخطاریه شرکت در جلسه دادرسی ابلاغ واقعی نشده باشد یا به عبارتی ابلاغیه به شخص خوانده شخصا و نه با واسطه ابلاغ نشده باشد، یا علیرغم ابلاغ در سامانه ثنا خوانده نسبت به رویت آن اقدام ننموده باشد.
- حکم غیابی مبنی برمحکومیت واخواه باشد.
واخواهی چگونه انجام می شود ؟
- محکوم علیه غایب با احراز شرایط واخواهی ( عدم حضور خوانده یا وکیل او در جلسات رسیدگی ، عدم ارسال لایحه دفاعیه و عدم ابلاغ واقعی ) می بایست اقدام به ثبت دادخواست حقوقی نماید.
- رعایت مهلت واخواهی ، مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم ایران 20 روز و برای اشخاص مقیم خارج ازکشور 2 ماه ازتاریخ ابلاغ حکم غیابی است.
- دادخواست واخواهی می بایست ازطریق مراجعه به دفترخدمات قضایی ثبت گردد و به شعبه صادرکننده رای غیابی که ممکن است دادگاه بدوی یا تجدیدنظر باشد ارسال گردد.
- با ارجاع پرونده به شعبه صادرکننده رای غیابی ، دفتر شعبه ابتدا نسبت به بررسی رفع نواقص دادخواست اقدام می نماید و با تکمیل دادخواست و با اخذ دستور شعبه نسبت به تعیین وقت دادرسی اقدام می شود.
- دادگاه درجلسه دادرسی با ملاحظه دادخواست اصلی و واخواهی صورت گرفته و مستندات طرفین و استماع اظهارات آن نسبت به تکمیل تحقیقات اقدام و با ختم رسیدگی ، نسبت به صدور رای اقدام می نماید. این رای می تواند در تائید رای بدوی و یا قبول واخواهی و نقض حکم بدوی اولیه باشد.
آثار واخواهی در امور حقوقی
-
اثر تعلیقی بر اجرای حکم
بموجب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی ، واخواهی مانند تجدیدنظرخواهی دارای اثر تعلیقی است. به این معنا که تا زمان اتمام مهلت واخواهی ( 20 روز یا دو ماه حسب مورد ) و انقضای مهلت تجدیدنظرخواهی ، امکان اجرای حکم وجود ندارد و نیز با ثبت دادخواست واخواهی تا صدورحکم قطعی اقدامات اجرای حکم متوقف و معلق می شود و چنانچه سابق بر اعتراض به رای غیابی اقدامی از قبیل توقیف اموال منتفی ، دستور رفع ممنوع الخروجی خوانده پرونده صادر و عملیات اجرای حکم اعاده به وضع سابق باز می گردد.
نکته قابل توجه اینکه ، با پایان مهلت واخواهی (عندالاقتضا مهلت تجدیدنظرخواهی ) چنانچه محکوم علیه با ادعای داشتن عذرموجه درخواست واخواهی نماید، دادگاه ابتدا به عذر موجه رسیدگی می نماید و بموجب ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی با پذیرش عذر اعلامی و صدور قرار قبول واخواهی اجرای حکم متوقف می شود.
-
جبران خسارت ناشی از اجرای حکم
بموجب ماده 307 قانون آیین دادرسی مدنی ، چنانچه محکوم علیه غایب، پس از اجرای حکم ، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی ، حکم به نفع او صادر شود، خواهان ، ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم اولیه از قبیل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و…به واخواه می باشد.
-
اثر واخواهی نسبت به اصحاب دعوا و اشخاص ثالث
بموجب ماده 308 قانون آیین دادرسی مدنی رایی که پس از واخواهی صادر می شود ، فقط نسبت به واخواه و واخوانده ( خواهان و خوانده ) موثر است و به اشخاص دیگر تسری ندارد، مگر اینکه رای صادره قابل تجزیه و تفکیک نباشد.
در این ماده آمده است. (( رایی که پس از رسیدگی واخواهی صادر می شود، فقط نسبت به واخواه و واخوانده موثر است و شامل کسی که واخواهی نکرده است ، نخواهد شد، مگر اینکه رای صادره ، قابل تجزیه و تفکیک نباشد. که در این صورت ، نسبت به کسانی که مشمول حکم غیابی بوده ولی واخواهی نکرده اند نیز تسری خواهد داشت. ))
مهلت واخواهی از احکام غیابی دادگاه چقدراست؟
بموجب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم ایران 20 روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی است.
مهلت واخواهی در صورت وجود عذر موجه
بموجب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشوراقامت دارند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود ، مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید، عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. در این صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رأی اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می‌شود. جهات زیر عذر موجه محسوب می‌گردد:
الف..مرضی که مانع از حرکت است.
ب.فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
پ.حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
ت.توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
مهلت واخواهی در صورت ابلاغ قانونی
چنانچه حکم غیابی به صورت قانونی به واخواه ابلاغ شده باشد، این ابلاغ معتبراست و اگر واخواه مدعی ، عدم اطلاع از حکم صادره می باشد ، دادگاه ابتدا به ادعای عدم اطلاع وی رسیدگی می نماید و اگر ادعای واخواه را بپذیرد، قرار قبولی دادخواست واخوه را صادر می نماید.
آرای قابل واخواهی
واخواهی در قانون آیین دادرسی مدنی مختص احکام غیابی است و قرارها را شامل نمی شود. حکم غیابی ممکن است از دادگاه بدوی یا تجدیدنظر صادر شود.
حکم غیابی تا چه زمانی اعتبار دارد؟
حکم غیابی در زمان انجام واخواهی و یا نقض آن به طرق دیگری همچون تجدیدنظرخواهی یا اعاده دادرسی دارای اعتبار است .
هزینه دادرسی مرحله واخواهی
هزینه واخواهی ازرای غیابی در خصوص دعاوی مالی 4.5 درصد مبلغ محکوم به می باشد.
مرجع تقدیم دادخواست واخواهی حقوقی
دادگاه صادرکننده رای غیابی صلاحیت رسیدگی به اعتراض به حکم غیابی را دارد، که حسب مورد ممکن است، دادگاه بدوی یا تجدیدنظرباشد.
نحوه و شرایط اجرای حکم غیابی
بموجب تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی ، اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب از محکوم‌له خواهد بود، مگر اینکه دادنامه یا اجراییه به محکوم‌علیه غایب، ابلاغ واقعی شده باشد و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.
در خصوص پذیرش ضمانت ضامن یا نوع و میزان تامین مناسب بسته به نوع موضوع تشخیص آن برعهده دادگاه محول شده است، لذا رویه قضایی واحدی در عمل وجود ندارد.
2 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
با سلام بنده یه شکایتی به وراث مرحومی در مورد دعوی ملکی اقدام کرده‌ام که به شکر خدا محکوم شدن ولی رای در مورد فرزندان مرحوم که ۳تا پسر ویه دختر هستش پسرا همگی سامانه ثنا را دارن ولی اون خواهرشون تو یه روستای دور افتاده هستش سامانه ثنا ندارد و ابلاغیه حضور نیز برای ایشان توسط پاسگاه انجام شده بود رای نیز برای همه حضوری ولی برای ایشان غیابی بوده ولذا دادگاه طی رای گفته که ۲۰روز قابل واخواهی و پس از آن قابل تجدید نظر خواهی هستش حالا چون زمان واسم مهمه سوال اینه که اگر پاسگاه دیر رای رو به ایشون ابلاغ کنه ممکنه که زمان واخواهی تعلیق بشه و به عقب بیفته؟ یا خیر از زمان ابلاغ حکم این زمان برای ایشون در نظر گرفته شده؟ اگه فشرده کنیم میخواستم بگم که زمان اعتراض از زمان صدور رای شروع میشه یا از زمان ابلاغ و مشاهده اشخاص؟
زمان ابلاغ رای در سامانه یا به محکوم علیه توسط کلانتری ملاک اعتبار است .