بموجب ماده 141 قانون تجارت شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که ،برای انجام امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفرشریک ضامن و یک یا چند نفرشریک با مسئولیت محدود بدون انتشارسهام تشکیل می گردد.در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط ) ولااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود.
درصورتی که نام احد از شرکای با مسئولیت محدود درکنار نام شرکت درج گردد،درمقابل اشخاص ثالث شریک ضامن تلقی می گردد.
شرکای شرکت مختلط غیرسهامی
براساس ماده 141 قانون تجارت،جهت تشکیل این شرکت حضورحداقل یک شریک ضامن و یک شریک با مسئولیت محدود هم شرط تشکیل و هم لازمه بقای شرکت است.اما درخصوص حداکثر شرکای این شرکت محدودیتی در مقررات قانون تجارت وضع نشده است و شرکت درجذب شرکای ضامن یا مسئولیت محدود به هر تعداد اختیار عمل کامل دارد.
حدود مسئولیت شرکا در شرکت مختلط غیرسهامی
حدود مسئولیت شرکای شرکت بسته به ضامن یا مسئولیت محدود بودن آن شریک متفاوت است.شریک با مسئولیت محدود حدود مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت وارده نموده یا می بایست تامین نماید است.
ولی شریک ضامن نسبت به کلیه قروض شرکت که ممکن است ،علاوه بر دارایی شرکت ایجاد شده باشد،دارای مسئولیت است.درفرض تعدد شرکای ضامن در شرکت مختلط غیرسهامی مسئولیت آنها در مقابل اشخاص ثالث به صورت تضامنی است.ولی در فرض مراجعه طلبکاران به احد از شرکای ضامن،شریک ضامن بعد از پرداخت بدهی شرکت به نسبت قدرالسهم شریک ضامن حق مراجعه به وی را خواهد داشت.
لازم به ذکر است،در شرکت مختلط غیرسهامی سرمایه فقط از طرف شرکای با مسئولیت محدود پرداخت می شود و شریک ضامن ممکن است بدون پرداخت سرمایه ای بلکه با کار و صنعت خود در قسمتی از منافع شرکت سهیم می گردد.
شرایط مراجعه طلبکاران شرکت به شرکای شرکت مختلط غیرسهامی
طلبکاران شرکت مختلط غیرسهامی با شرط انحلال شرکت و عدم کفایت دارایی شرکت،حق مراجعه به شرکای شرکت را خواهند داشت.لذا تا قبل از انجام مراحل قانونی انحلال با ممنوعیت قانونی جهت امکان مراجعه به شرکای شرکت و توقیف اموال آنها مواجح خواهند بود.(151قانون تجارت)
مدیران شرکت مختلط غیرسهامی
براساس ماده 149 قانون تجارت مدیریت این شرکت صرفا اختصاص به شریک یا شرکای ضامن دارد.بنابراین شرکای با مسئولیت محدود نه به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را دارد نه اداره امور شرکت از وظایف آنهاست.که بررسی علل این موضوع خارج از این مقاله است و تصریحا بارزترین دلیل آن حمایت از حقوق اشخاص ثالث است.
منظور ازاداره شرکت انجام دادن کلیه معاملات و عملیاتی است که برای شرکت ایجاد تعهد نماید،از قبیل خرید وفروش کالا،اخذ وام،امضای اسناد و اوراق و مکاتبات و…است.
اگر شریک با مسئولیت محدود برخلاف قاعده منع مداخله اقدام به معامله ای برای شرکت با اشخاص ثالث نماید،درمقابل طرف معامله حکم شریک ضامن را خواهد داشت،مگر اینکه در قرارداد تصریح نماید که معامله را به سمت وکالت از طرف شرکت انجام می دهد.
نحوی تصمیم گیری در شرکت مختلط غیرسهامی
قانون تجارت در خصوص نحوی اتخاذ تصمیم درباره امور شرکت مختلط غیرسهامی نصی ندارد.که در رویه جاری اتخاذ تصمیم تابع شرکتنامه یا مفاد اساسنامه شرکت بعنوان آئین نامه داخلی اداره امور شرکت است.با این توضیح که هر اکثریتی که درابتدای تاسیس شرکت دراساسنامه تعیین شده است،ملاک تصمیم گیری درآینده است.درفرض سکوت در اساسنامه هم ملاک اصلی نظر اکثریت خواهد بود.البته نسبت به موارد اعلامی زیر اتخاذ تصمیم منوط به موافقت تمامی شرکا خواهد بود.
1.انحلال شرکت مختلط سهامی
2.تصویب انتقال سهم الشرکه شریک با مسئولیت محدود به غیر
3.تغییر تابعیت شرکت
شرایط راجع به سرمایه در شرکت مختلط غیرسهامی
در قانون تجارت حداقل سرمایه مشخصی جهت تشکیل شرکت مختلط غیرسهامی تعیین نشده است.بنابراین سرمایه شرکت به هر میزانی می تواند باشد.نتیجه اینکه شرکت مختلط غیرسهامی هیچ گاه به علت میزان سرمایه اش باطل اعلام نمی شود.
شرایط نقل و انتقال سهام در شرکت مختلط غیرسهامی
نقل و انتقال سهام متعلق به شریک دارای مسئولیت محدود،صرفا با اخذ موافقت تمامی شرکای ضامن امکان پذیراست.لذا موافقت سایر شرکای مسئولیت محدود شرط صحت و اعتبار معامله نمی باشد.ولی در فرض عدم اخذ موافقت شرکای با مسئولیت محدود،شخص ثالث حق دخالت و حق تفتیش در امور شرکت را نخواهد داشت.
ولی انتقال سهم الشرکه شریک ضامن منوط به موافقت تمامی شرکا اعم از ضامن یا مسئولیت محدود چه به اشخاص داخل یا خارج از شرکت خواهد بود.که در فرض عدم موافقت شرکا قرارداد نقل و انتقال باطل است.
نحوی تقسیم سود و زیان در شرکت مختلط غیرسهامی
تقسیم سود و زیان براساس توافقات مقررات دراساسنامه شرکت است.در صورت عدم تصریح دراساسنامه به نسبت سهم الشرکه تقسیم سود صورت خواهد پذیرفت.(ماده 142 قانون تجارت)
لازم به ذکر است،براساس ماده 154 قانون تجارت به شریک با مسئولیت محدود سودی نمی توان پرداخت نمود،مگر اینکه موجب کسر سرمایه او در شرکت نشود.اگردرنتیجه ضررهای وارده سهم الشرکه شریک با مسئولیت محدودکسرشده باشد،مادام که این کمبود جبران نشده تادیه هر سود یا منفعتی به او ممنوع است.هرگاه وجهی برخلاف حکم فوق تادیه گردد،شریک با مسئولیت محدود تا معادل وجه دریافتی مسئول تعهدات شریک است،مگر که با حسن نیست و به اعتبار بیلان مرتبی وجهی گرفته باشد.
نحوی افزایش سرمایه شرکت مختلط غیرسهامی
قانون تجارت درخصوص تشریفات افزایش سرمایه درشرکت مختلط سهامی نص خاصی ندارد.اما با توجه به اینکه افزایش سرمایه از مصادیق موارد تغییراساسنامه شرکت است.می بایست با رعایت مفاد اساسنامه شرکت تعیین تکلیف گردد.
نظارت در شرکت مختلط غیرسهامی
هر شریک با مسئولیت محدود جهت حفظ حقوق خود در شرکت،حق نظارت در امور شرکت داشته و می تواند از روی دفاتر واسناد شرکت برای اطلاع شخص خود راجع به وضعیت مالی شرکت صورت خلاصه ترتیب دهد.هرقراردادی که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شود از درجه اعتبارساقط است.
موارد انحلال شرکت مختلط غیرسهامی
1.درصورتی که شرکت برای زمان مشخصی تشکیل شده و قبل از انقضای مدت تمدید نگردد.
2.وقتی که شرکت به هدفی که جهت آن تشکیل شده دست یابد یا انجام آن غیرممکن گردد.
3.درصورتی ورشکستگی شرکت مختلط غیرسهامی
4.درصورت تراضی تمامی شرکا برای انحلال شرکت.
5.درصورت اعمال حق فسخ از سوی شریک یا شرکای شرکت،مشروط بر اینکه حق فسخ در اساسنامه از شرکای شرکت سلب نشده باشد و اعمال حق فسخ از سوی شریک ناشی از قصد اضرار وی نباشد و قصد اعلام فسخ وی می بایست شش ماه پیش از اعمال حق فسخ کتبا به شرکا اعلام شود.
6.درصورتی که احد از شرکا از دادگاه درخواست انحلال شرکت را نماید و دادگاه دلایل وی را موجح تشخیص داده و رای به انحلال شرکت بدهد.
7.در صورت ورشکستگی احد از شرکاء ضامن با این شرط که مدیرتصفیه کتبا تقاضای انحلال شرکت را نموده باشد و ازتقاضای مزبورحداقل شش ماه گذشته و شرکت مدیرتصفیه را از تقاضای انحلال منصرف نکرده باشند.
- فوت یا محجوریت احد از شرکا در صورتی که تمامی شرکا و قائم مقام متوفی یا نماینده محجور به بقای شرکت تراضی ننمایند.
