اعتراض به حکم تخریب شهرداری که به جهت رای کمیسیون ماده 100 شهرداری ایجاد می شود، در صلاحیت دیوان عدالت اداری است. که با استناد به بند 2 ماده 10 و تبصره 2 ماده 3 قانون دیوان عدالت اداری ، شعبات تجدیدنظر دیوان عدالت اداری صلاحیت رسیدگی شکلی نسبت اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 شهرداری را منحصرا از حیث رعایت قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها را بر عهده دارند.
که با فرض قبول شکایت توسط شعبه تجدیدنظر دیوان ، رای کمیسیون ماده 100 نقض و شعبه هم عرض کمیسیون ماده 100 شهرداری ، موظف به رسیدگی مجدد به پرونده با رعایت جهات اعلامی دیوان عدالت اداری خواهد داشت.
شرایط و نحوه اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری
حکم تخریب صادره از سوی کمیسیون ماده 100 با قطعی شدن آن قابلیت اجرا می یابد. بنابراین بر اساس تبصره 2 ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری ، اشخاص داخل کشور ظرف مدت 3 ماه و افراد مقیم خارج از کشور ، ظرف 6 ماه از تاریخ قطعیت حکم تخریب می بایست با مراجعه حضوری به دبیرخانه دیوان عدالت اداری در تهران یا نمایندگی های آن در مراکز استان یا ارسال دادخواست به صورت سیستمی از طریق دفاتر خدمات قضایی یا سامانه ساجد، نسبت به ثبت درخواست دستور موقت توقف عملیات اجرایی به همراه خواسته ابطال رای کمیسیون ماده 100 مربوطه با ذکر جهت یا جهات عدم رعایت قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها از سوی کمیسیون اقدام نمایند.
مدارک لازم جهت اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری
- ارائه آرای کمیسیون بدوی و تجدیدنظر ماده 100 شهرداری
- ارائه نسخه ابلاغ رای و یا گواهی قطعیت رای
- ارائه تصویر مصدق تمام صفحات سند مالکیت و دلایل ذی نفع بودن توسط خواهان
- تصویر صفحات پروانه ساختمان
- اخذ تامین دلیل به جهت تعیین وضعیت رعایت اصول فنی و شهرسازی و بهداشتی
- درخواست اخذ نظریه کارشناسی
مهلت اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری
به موجب تبصره 2 ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری ، مدت زمان اعتراض به رای تخریب کمیسیون ماده 100 شهرداری برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور ، شش ماه از تاریخ قطعی شدن رای یا ابلاغ رای کمیسیون تجدیدنظر ماده 100شهرداری می باشد.
نکته حائز اهمیت اینکه ، براساس تبصره صدرالذکر، کمیسیون ماده 100 مکلف است ، در رای خود صراحتا اعلام نمایند که رای صادره ظرف مدت اعلامی مذکور در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
حال اگر معترض در مواردی که ابلاغ به وی واقعی نبوده ، ادعای عدم اطلاع از رای صادره را نماید ، شعبه تجدیدنظردیوان ابتدا به موضوع ابلاغ رسیدگی خواهد نمود. و با پذیرش ادعای معترض نسبت به ورود در شکایت اقدام خواهد کرد.
چه اشخاصی حق اعتراض به حکم تخریب شهرداری را در دیوان عدالت اداری دارند؟
- مالک رسمی ملک یا قائم مقام او ( این مالک باید مالک فعلی باشد. )
- مستاجر ملک
- همسایه مجاور ملک
آیا اعتراض به حکم تخریب شهرداری توسط خریدار دارای سند عادی هم قابل انجام است؟
خیر، با استناد به مواد 22 و 47 و 48 قانون ثبت اسناد و املاک کشور، اثبات مالکیت در عین یا منافع اموال غیرمنقول منوط به ارائه سند مالکیت و یا سند انتقال رسمی است و الا اسناد عادی در هیچ یک از ادارات و محاکم جز در موارد مصرح در قانون قابل ترتیب اثر نمی باشد. بر همین اساس شعب دیوان عدالت اداری به دلیل عدم مالکیت رسمی خواهان قائل به فقدان سمت معترض بوده و نسبت به صدور قرار رد شکایت اقدام خواهند نمود.
خواندگان در اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری چه کسانی هستند؟
در رویه جاری دیوان عدالت اداری ، به جهت فقدان شخصیت حقوقی شهرداری های مناطق و نیز مستقل بودن شخصیت حقوقی کمیسیون های ماده 100 از شهرداری ، طرف دعوا قراردادن شهرداری شهر مربوطه به همراه شهرداری منطقه و کمیسیون ماده 100 صادرکننده رای قطعی ضرورت دارد.
دلایل نقض حکم تخریب کمیسیون ماده 100 شهرداری در دیوان عدالت اداری
جهات و دلایل اعتراض به حکم تخریب صادره از سوی کمیسیون ماده 100 شهرداری متنوع است ، لیکن مصادیق شایع آن عبارتند از :
- رعایت نشدن مقررات ابلاغ رای کمیسیون ماده 100 به ذی نفع
- احداث بنا قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهری
- نقص تحقیقات مقدماتی از سوی کمیسیون ماده 100 شهرداری
- مستدل و مستند نبودن رای کمیسیون ماده 100 شهرداری
- صدور رای عليه اشخاصی غير از مالک رسمی ملک
- اختلاف در رعایت اصول سه گانه فنی و مهندسی و شهرسازی و عدم ارجاع به کارشناسی به جهت فنی بودن موضوع از سوی کمیسیون ماده 100
- عدم توجه به مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري و مصوبات شورای اسلامی
- عدم توجه به قدمت ساختمان و تاريخ تصويب و شموليت طرح جامع و طرح تفصيلي در آراي صادره از سوی كميسيون ماده 100 با هدف وصول عوارض بعد از رأی كميسيون
- عدم تعيين نوع كاربري قبلي و فعلي
- تشدید رای جریمه به حکم تخریب در کمیسیون تجدیدنظر ماده 100
- صدور حکم تخریب در مواردی که کمیسیون ماده 100 فاقد صلاحیت رسیدگی است.
- عدم تعيين سال ساخت بنا به منظور بررسي شمول طرح جامع و طرح تفصيلي در موارد تغيير كاربري و تعيين جريمه
- كلي بودن رای کمیسیون ماده 100 شهرداری نسبت به چندین واحد و بدون تفکیک موضوعات
حکم تخریب شهرداری در چه مواردی اتفاق می افتد؟
- ساخت بنا و مستحدثات بدون اخذ پروانه ساخت
- ساخت بنا و مستحدثات برخلاف مندرجات پروانه ساخت
- ساخت بنا و مستحدثات در ملک متعلق به شخص ثالث
- ساخت بنا و مستحدثات برخلاف اصول فنی و شهرسازی ، ایمنی و بهداشتی
- عدم امکان تغییر در بنای ساخته شده جهت رفع ایرادات و تخلفات صورت گرفته
- عدم پرداخت جریمه تعیین شده توسط کمیسیون ماده 100 توسط مالک یا قائم مقام وی
نحوه توقف حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری ( جلوگیری از حکم تخریب دیوان عدالت اداری )
رای تخریب کمیسیون ماده 100 شهرداری با عدم اعتراض در فرجه مقرر قانونی در کمیسیون تجدیدنظر یا تایید رای تخریب در کمیسیون تجدیدنظر قطعی و لازم الاجرا می باشند. و اگر ذی نفع در این رابطه اعتراضی دارد و خواهان توقف اجرا می باشد ، باید درخواست صدور دستور موقت توقف عملیات اجرایی رای صادره را به همراه خواسته نقض رای کمیسیون به دیوان عدالت اداری تقدیم نماید. بنابراین صرف اعتراض به آراء قطعی کمیسیون در دیوان عدالت اداری موجب توقف اجرای رای کمیسیون ماده 100 نمی گردد. شعبه دیوان عدالت اداری موظف است ، در صورت صدور دستور موقت ، نسبت به اصل دعوا خارج از نوبت رسیدگی و رای مقتضی صادر نماید. برهمین اساس مدیر دفتر شعبه مکلف است ، پرونده را به فوریت به نظر شعبه برساند و شعبه موظف بع اتخاذ تصمیم فوری است.
تقاضای دستور موقت توقف عملیات اجرایی تخریب مندرج در رای کمیسیون ماده 100 قبل از اتخاذ تصمیم شعبه ، مانع اجرای تصمیمات قانونی کمیسیون ماده 100 شهرداری نخواهد بود.
براساس ماده 39 اصلاحی 1402/02/10 قانون دیوان عدالت اداری ، با صدور دستور موقت توقف عملیات اجرایی تخریب ، شهرداری موظف به تبعیت است و در صورت استنکاف ، مرجع صادرکننده دستور موقت ، متخلف را به انفصال از خدمت به مدت شش ماه تا یک سال و جبران خسارت وارده محکوم می نماید. این حکم ظرف بیست روز قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر است.
نحوه رسیدگی به اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری ( نحوه رسیدگی به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری )
براساس تبصره 2 ماده 1 قانون دیوان عدالت اداری اعتراض به رای کمیسیون های ماده 100 شهرداری به صورت تک مرحله ای است و دادخواست مستقیما به یکی از شعبات تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ارجاع و مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت ، رای صادره قطعی است.
رسیدگی در شعب دیوان عدالت اداری به صورت غیرحضوری است و جلسه دادرسی جز با تشخیص مقامات رسیدگی کننده تشکیل نمی گردد.
با ارجاع دادخواست به شعبه دیوان عدالت اداری و احراز تکمیل بودن دادخواست و ضمائم آن و طرح آن در فرجه مقرر قانونی ، یک نسخه از آن را برای شهرداری ارسال خواهد شد.
شهرداری مکلف است ، ظرف مدت سی روز از تاریخ ابلاغ دادخواست نسبت به ارائه پاسخ کتبی اقدام نماید. با وصول لایحه جوابیه در وقت نظارت ، شعبه دیوان ، نسبت به صدور رای مقتضی دال بر تایید رای کمیسیون یا نقض آن اقدام خواهد نمود.
به موجب بند 2 ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری ، رسیدگی شعبه تجدیدنظر دیوان ، نسبت به حکم تخریب کمیسیون ماده 100 شهرداری صرفا از جهت رعایت قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها می باشد. و شعبه دیوان از صدورحکم ماهوی ممنوع اند.
اگر شعبه تجدیدنظردیوان ، قائل به عدم رعایت مقررات قانونی از سوی کمیسیون ماده 100 شوند ، با نقض حکم تخریب شهرداری ، کمیسیون هم عرض ماده 100 موظف به بررسی مجدد پرونده با رعایت ایرادات اعلامی از سوی شعبه صادرکننده رای می باشد.
حال اگر کمیسیون هم عرض ، پس از رسیدگی باز هم نسبت به صدور حکم تخریب اقدام نماید ، وی می تواند نسبت به ثبت مجدد اعتراض به حکم تخریب در دیوان عدالت اداری اقدام نماید. شعبه تجدیدنظر دیوان ، این بار مجوز ورود در ماهیت پرونده را می یابد و در صورت صلاحدید با ارجاع امر به کارشناسی نسبت به صدور حکم ماهوی اقدام خواهد نمود. که این حکم می تواند در تایید رای کمیسیون هم عرض و یا نقض آن باشد. رای صادره قطعی است.
نحوه اعاده دادرسی جهت اعتراض به حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری
-
اعاده دادرسی به موجب ماده 79 قانون دیوان عدالت اداری
چنانچه با طرح اعتراض به حکم تخریب شهرداری ، شعبه تجدیدنظر دیوان قائل به درستی رای کمیسیون ماده 100 باشد. امکان اعتراض به رای شعبه دیوان با طرح درخواست اعمال ماده 79 قانون دیوان عدالت اداری وجود دارد.
در این فرض ، محکوم علیه می تواند نسبت به ثبت دادخواست از طریق مراجعه حضوری به دبیرخانه اعمال ماده 79 دیوان در تهران یا ارسال دادخواست از طریق نمایندگی های دیوان در مراکز استان و یا ارسال آن از طریق دفاتر خدمات قضایی یا سامانه ساجد اقدام نماید.
پرونده بنا به تشخیص رئیس دیوان عدالت اداری به قضات منتخب ایشان ارجاع خواهد شد. که غالبا اطلاع از هویت آنها امکان پذیر نمی باشد.
چنانچه قضات منتخب با تائید رئیس دیوان عدالت اداری قائل به خلاف شرع یا قانونی بودن رای قطعی صادره باشند ، یک بار پرونده توسط ریاست دیوان عدالت اداری با ذکر دلیل جهت رسیدگی ماهوی به شعبه هم عرض دادگاه صادرکننده رای قطعی ارسال می شود. شعبه مذکور مکلف است خارج از نوبت به پرونده رسیدگی و رأی مقتضی صادر کند. رای صادر شده قطعی است.
حال اگر درخواست اعمال ماده 79 به ریاست قوه قضاییه تقدیم شود و ایشان نسبت به پذیرش درخواست اعاده دادرسی موافقت نماید، پرونده مجددا به ریاست دیوان عدالت اداری ارجاع خواهد شد و با صدور دستور، پرونده به شعبه هم عرض یا مرجع بالاتر در دیوان عدالت اداری ارجاع خواهد شد.
لازم به ذکر است ، چنانچه رأی قطعی موضوع این ماده از شعبه بدوی دیوان عدالت اداری صادر شده باشد ، در این صورت پرونده برای صدور رأی به شعبه تجدیدنظر ارجاع خواهد شد.
-
اعاده دادرسی به موجب ماده 98 قانون دیوان عدالت اداری
اعاده دادرسی به موجب ماده 98 قانون دیوان عدالت اداری ، نسبت به احکام قطعی صادره از شعب دیوان عدالت اداری و صرفا با ارائه و اثبات یکی از جهات ششگانه مصرحه در ماده 98 قانون دیوان عدالت اداری قابل انجام است. شعبه رسیدگی کننده بدوا نسبت به بررسی اینکه ، آیا جهت یا جهات اعاده دادرسی اعلامی متقاضی با یکی از موارد ششگانه مصرحه در ماده 98 تطابق دارد یا خیر، اقدام می نماید. در فرض پذیرش اولیه ، نسبت به صدور قرار قبول اعاده دادرسی و متعاقبا با ورود در ماهیت موضوع ، نسبت به صدور حکم مقتضی اقدام می کند.
لیکن شعبه کماکان آزادی عمل کامل نسبت به نقض حکم تماما یا جزئا و یا رد شکایت و تایید رای اولیه خواهد داشت. در صورت احراز عدم تطابق جهت یا جهات اعلامی با ادعای خواهان ، نسبت به رد اعاده دادرسی اقدام خواهد نمود. البته حکم صادره در صورتی که مورد تایید معترض نباشد، قابل اعاده دادرسی وفق ماده 79 قانون دیوان عدالت اداری می باشد.
جلوگیری از حکم تخریب دیوان عدالت اداری
در فرضی که شعبه دیوان نسبت به تایید حکم تخریب کمیسیون ماده 100 شهرداری اقدام نمود ، تنها راه حل اعاده دادرسی وفق مواد 79 و 98 قانون دیوان عدالت اداری است.
لذا بهره مندی از خدمات وکیل متخصص دیوان عدالت اداری نقش بسزایی در نحوه طرح صحیح دعوا از بدو امکان مراجعه به دیوان عدالت اداری و ممانعت از رد شکایت و نهایتا اعاده دادرسی مطروحه خواهد داشت.
نکات کاربردی جهت جلوگیری از حکم تخریب شهرداری در دیوان عدالت اداری
- کمیسیون ماده 100 شهرداری ، مکلف به تصریح نوع ، میزان تخلف و مستندات قانونی در آرای صادره خود است.
- رای کمیسیون در خصوص قلع بنا یا تاسیسات باید متضمن عدم رعایت اصول سه گانه شهرسازی ، فنی و بهداشتی باشد. کمیسیون موظف است جریمه تخلفات ساختمانی را از طریق بررسی اسناد و مدارک یا جلب نظر کارشناس یا کارشناسان ، براساس ارزش معاملاتی ساختمان در تاریخ وقوع تخلف تعیین کند.
- از آنجایی که حکم تخریب بنا و مستحدثات در کمیسیون ماده 100 شهرداری منوط به احراز وجود ضرورت است ، کمیسیون مربوطه ملزم به ذکر دلایل ضرورت تخریب در رای صادره است.
- عدم رعایت اصول فنی ای که موجب حکم تخریب می گردد ، باید مصداقی ذکر گردد و اکتفا به کلمات کلی اصول فنی و شهرسازی صحیح نیست.
- احراز اینکه بنا مخالف با اصول مذکور احداث گردیده یا خیر، مستلزم رجوع به اهل خبره است.
- درصورت رعایت اصول شهرسازی و فنی و بهداشتی رای به پرداخت جریمه به ماخذ ارزش معاملاتی ساختمان های مسکونی یا تجاری و اعطا پایان ساخت وفق تبصره 4 ماده 100 قانون شهرداری اصلاحی 1358/06/27 شورای انقلاب نیز جایز است.
