اسناد رسمی و لازم الاجرا و نحوه صدور اجرائیه در دفاتر اسناد رسمی و ادارات اجرای ثبت ، تابع شیوه نامه پذیرش اجرای مفاد اسناد لازم الاجراء است. از اسناد رسمی شایع می توان به اسناد رهنی، شرطی و کلیه اسناد مربوط به معاملات با حق استرداد، اسناد اجاره، اسناد بیع، قطعی، صلح و کلیه اسناد متضمن تعهد پرداخت وجه نقد یا جنس یا تعهد به انجام فعل معین اشاره نمود. مع الوصف، ویژگی لازم الاجرا بودن مختص به اسناد رسمی فوق الذکر نمی باشد، بلکه برخی از اسناد عادی نیز به موجب قوانین خاص، در ردیف اسناد لازم الاجرا قرار داده شده اند که شامل ۱۷ مورد مندرج در شیوه نامه پذیرش می باشند.
صدور اجرائیه نسبت به چه اسناد رسمی و لازم الاجرائی از طریق دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق صورت می گیرد؟
- اسناد رهنی و شرطی و معاملات با حق استرداد
- اسناد ازدواج و طلاق
مطابق بند (ج) ماده ۲ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، صدور اجرائیه در مورد مهریه و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده، نسبت به اموال منقول و سایر تعهدات ( به استثنای غیرمنقول ) از دفترخانه تنظیم کننده سند ازدواج و طلاق و نسبت به اموال غیرمنقول که در دفتر املاک به ثبت رسیده است، از دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده سند صورت می گیرد.
3.اسناد تعهدی (مانند سند تعهد دانشجویان بورسیه وزارت علوم، وزارت بهداشت و… که بدون وثیقه است.)
4.تخلیه مورد اجاره در اسناد اجاره
5.تخلیه مورد معامله در اسناد معامله قطعی
6.تخلیه مورد صلح در اسناد صلح
7.قبوض اقساطی به استناد شرط مندرج در سند مربوطه ( اعم از سند تنظیمی در دفتر اسناد رسمی یا ازدواج و طلاق.)
تشریفات و نحوه صدور اجرائیه در دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و شیوه اقدام آنها
- مراجعه متقاضی صدور اجرائیه به دفترخانه اسناد ازدواج و طلاق
- ارائه مدارک احراز هویت و صلاحیت متقاضی جهت صدور اجرائیه ( شخص مراجعه کننده می تواند اصیل باشد یا وکیل یا نماینده حقوقی یا ورثه متعهدله ).
- ارائه سند مورد تقاضای صدور اجرائیه توسط متقاضی ( متعهدله ) یکی از ۷ مورد فوق‌الذکر.
- احراز هویت و صلاحیت متقاضی و کنترل مدارک توسط سردفتر.
- صدور اجرائیه الکترونیک در بستر سامانه ثبت الکترونیک اسناد یا سامانه وقایع ازدواج و طلاق، توسط سردفتر از منوی خدمات ثبتی به استناد ماده ۵ اصلاحی آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی.
- اسکن مدارک و مستندات مربوط در سامانه همزمان با صدور اجرائیه و تبدیل آن به سند الکترونیکی و ارسال آن به اداره اجرای ثبت محل به انضمام اجرائیه صادره (حداکثر ظرف ۴۸ ساعت حسب مورد از بستر سامانه ثبت الکترونیک اسناد و سامانه ثبت وقایع ازدواج و طلاق).
نکته: در صورتیکه وثیقه سند رهنی به موجب معامله مؤخر ( سند رهنی مؤخر ) در رهن و وثیقه بستانکار دیگر قرار گرفته باشد و بستانکار معامله مؤخر بخواهد نسبت به صدور اجرائیه اقدام نماید. نحوه اقدام به شرح مندرج در ماده ۱۰۹ آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا می باشد.
صدور اجرائیه نسبت به چه اسناد رسمی و لازم الاجرائی از طریق ادارات اجرای ثبت صورت می گیرد؟
با تصویب بند ( ب ) اصلاحی آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مورخ 1398/06/12 مقرر شده است : (( پذیرش تقاضای صدور اجرائیه اسناد عادی لازم الاجراء به عهده دفاتر اسناد رسمی قرار گرفت. ).
این اسناد عبارتند از: چک، قرارداد داخلی بانک، اظهارنامه وصول هزینه مشترک آپارتمان ( شارژ آپارتمان )، اظهارنامه وصول هزینه های مشترک شرکت شهرک‌های صنعتی، آراء کمیسیون ماده ۷۷ قانون شهرداری و آراء کمیسیون ماده ۸ قانون نوسازی و عمران شهری، صورتحساب قطعی شده موضوع ماده ۱۱۰ قانون شهرداری، آراء هیأت داوری بورس اوراق بهادار، اسناد و مطالبات شرکت فرودگاهی و ناوبری هوایی، قبوض اقساطی، قرارداد اجاره، تخلیه فروشگاه‌ها و غرفه هایی احداثی در پایانه ها و مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی، اسناد مطالبات و پرداخت های خسارت بیمه گر، اسناد مطالبات و پرداخت های صندوق تأمین خسارت‌های بدنی ، سند ازدواج ثبت شده در دفاتر کنسولگری خارج از کشور، برگ وثیقه، انبارهای عمومی قبوض تلفن، گاز، فاضلاب، آب و برق ، قراردادهای منعقده بین سازمان ها و شرکت‌های آبیاری و استفاده کنندگان از آب، رأی صادره از کمیسیون مذکور در ماده واحده ۱۳۴۶ قانون وصول بهای آب سازمان ها و شرکت‌های تابع وزارت نیرو.
مدارک و مستندات لازم جهت صدور اجرائیه نسبت به اسناد رسمی و لازم الاجرا
مدارک و مستندات لازم جهت صدور اجرائیه بنا به نوع سند رسمی و لازم الاجرا وفق شیوه نامه پذیرش درخواست اجرای مفاد اسناد لازم‌الاجراء از طریق دفاتر اسناد رسمی به شماره ۹۹/۹۵۲۴۰ مورخ 02/06/1319 متفاوت می باشد.
نحوه اقدام و تکالیف ادارات اجرای ثبت جهت صدور اجرائیه با وصول تقاضانامه در سامانه اجرا
1.در کلیه مواردی که صدور اجراییه با اداره ثبت محل می باشد، متقاضی صدور اجراییه باید درخواست خود را همراه با مدارک و مستندات به یکی از دفاتر اسناد رسمی حوزه ثبتی محل تنظیم سند یا محل اقامت خود و نیز در خصوص چک محل وقوع بانک محال علیه ارائه نماید.
2.سردفتر پس از احراز هویت و صلاحیت درخواست کننده مکلف است ظرف ۴۸ ساعت پس از ورود و تکمیل اطلاعات در سامانه اجرا و تبدیل مستندات و مدارک به سند الکترونیکی آن را از طریق سامانه مذکور جهت صدور اجراییه به اداره اجرای ثبت محل ارسال نماید.
3.کنترل و بررسی تقاضانامه صدور اجرائیه و مدارک و مستندات ارسالی، ظرف حداکثر ۲۴ ساعت توسط ادارات اجرا. پس از کنترل، دو حالت ذیل متصور است:
- الف.مدارک نقص دارد: عودت به دفترخانه جهت رفع نقص.
- ب .اجرائیه فاقد نقص است: که با تأیید و صدور اجرائیه توسط رئیس یا مسئول اجرا، تشکیل پرونده الکترونیک توسط رئیس یا مسئول اجرا انجام می شود.
4.شناسایی اموال متعهد از طریق بانک های اطلاعاتی درون سازمانی موجود در سامانه اجرا و استعلام از بانک های اطلاعاتی برون سازمانی مطابق درخواست متعهدله.
5.ابلاغ اجرائیه صادره به متعهد یا متعهدین پرونده به نحو زیر انجام می شود:
- الف.متعهد یا متعهدین پرونده دارای کد کاربری ثنا هستند: ابلاغ از طریق ثنا انجام خواهد شد.
- ب.متعهد یا متعهدین پرونده فاقد کد کاربری ثنا هستند: ابلاغ مطابق آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی از طریق پ.پست و به آدرس محل اقامت متعهد، طبق ماده ۵ اصلاحی آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی، انجام می گردد. در ابلاغیه قید می گردد، که مخاطب موظف است جهت ثبت نام و دریافت حساب کاربری اقدام و کلیه ابلاغ های بعدی از طریق سامانه خواهد بود.
6.ادامه عملیات اجرایی مطابق آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی.
نکات مهم در پذیرش تقاضای صدور اجرائیه در دفاتر اسناد رسمی و ادارات اجرای ثبت
- ارائه کلیه درخواست های مربوط به معرفی مال جهت بازداشت، اعم از منقول و غیرمنقول، ممنوع الخروجی متعهد، کسر حقوق، تسعیر و تقویم مهریه در پرونده های مهریه و غیره، مطابق فرمت های ضمیمه تقاضا نامه صدور اجرائیه خواهد بود.
- سایر درخواست‌های تبعی بستانکار، از جمله ارزیابی اموال مزایده، اعتراض به ارزیابی و سایر عملیات اجرایی و غیره، باید به دفترخانه ای که تقاضانامه اولیه را پذیرش نموده است، ارائه گردد.
- در این خصوص، سردفتر مکلف است وفق بند ۱-۳ ماده یک شیوه نامه پذیرش درخواست اسناد لازم‌الاجراء، ظرف ۲۴ ساعت آن را از طریق بستر سامانه ثبت الکترونیک اسناد به سامانه اجرای ثبت ارسال نماید.
- در مواردی که موضوع تقاضا، ابطال عملیات اجرایی ثبت می باشد، تاریخ ورود اعتراض به دفترخانه ملاک عمل اداره اجرا خواهد بود. لکن در موارد ضروری که بیم تضییع حق معترض به علت ضیق وقت وجود دارد، ارائه درخواست به ادارات اجرا بلامانع خواهد بود.
- پیگیری درخواست های تبعی بستانکار در اداره اجرا منوط به اطلاع از شماره رهگیری تقاضا نامه می‌باشد.
- تکمیل فرم تقاضانامه توسط متقاضیان به شرح بند الف ماده ۸-۱ شیوه نامه پذیرش درخواست اجرای مفاد اسناد لازم‌الاجراء از طریق دفاتر اسناد رسمی خواهد بود.
