نحوه رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی

نحوه رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی ، تلفیقی از قوانین و مقررات خاص سازمان تعزیرات حکومتی و قانون آیین دادرسی کیفری است و دارای تشریفات خاصی جهت رسیدگی و اعتراض به رای تعزیرات با هدف کاستن از تشریفات و پیچیدگی های خاص مربوط به آئین دادرسی کیفری ، دوری جستن از تبعات منفی مربوط  به کیفری ساختن تخلفات تعزیراتی ، بالا بردن کارایی و سرعت در تصمیم گیری می باشد.

قوانین و مقررات حاکم بر نحوه رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی

با توجه به ماهیت سازمان تعزیرات حکومتی و صلاحیت هایی که به مرور زمان به سازمان تعزیرات حکومتی اعطا شده است. شعب سازمان تعزیراتی حکومتی و مراجع نظارتی بالاتر ناگزیر به رعایت قوانین و مقرراتی زیر در تصمیمات متخذه می باشند.

• قانون تعزیرات حکومتی
• قانون نظام صنفی کشور
• قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
• قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز
• قانون امور گمرکی
• قانون تعزیرات حکومتی در امور بهداشتی و درمانی
• قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی
• قانون اجازه تاسیس مطب
• قانون حمایت از حقوق مصرف کننده خودرو
• قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایرا
• قانون حمایت ازحقوق مصرف کنندگان
• آیین نامه سازمان تعزیرات حکومتی

جهات شروع به رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی 

بموجب ماده 18 آئین نامه سازمان تعزیرات حکومتی، شروع به رسیدگی در موارد زیر صورت می گیرد.

• گزارش مامورین سازمان بازرسی و نظارت بر قیمت و توزیع کالا و خدمات
• گزارش سازمان بازرسی کل کشور و سایر مراجع قضایی و دولتی و انتظامی
• شکایت اشخاص حقیقی و حقوقی
• اعلام اطلاعات اخبار گزارش های مردمی و اشخاص

نحوه رسیدگی در شعب بدوی سازمان  تعزیرات حکومتی

پس از اعلام گزارش و شکایت از سوی هر یک از افراد فوق الذکر، شعبه بدوا نسبت به احراز صلاحیت یا عدم صلاحیت خود اقدام می نماید و متعاقبا رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی آغاز می گردد. شعب بدوی به ترتیب زیر عمل می نمایند.

• احضار متهم جهت تحقیق
  

شعبه بدوی سازمان تعزیرات حکومتی موظف به احضار متهم جهت ادای توضیحات است. متعاقبا بموجب ماده 28 آیین نامه سازمان تعزیرات حکومتی ، متهم می بایست ظرف مدت 5 روز از تاریخ ابلاغ موظف به حضور در شعبه یا ارسال لایحه دفاعیه می باشد.

به موجب ماده 27 آیین نامه اعلامی با صورت حضور متهم ، شعبه تعزیرات ابتدا به درج مشخصات متهم کامل متهم به همراه تعیین نشانی کامل وی عمل می نماید و با تفهیم دقیق اتهام نسبت به اخذ تحقیقات و ثبت دفاعیات متهم اقدام می کند. چنانچه متهم شخص حقوقی باشد، رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی ، پس از حضور نماینده شخص حقوقی ( مدیرعامل یا صاحب امضای مجاز ) نسبت به تفهیم اتهام اقدام می شود..
در غیر اینصورت شعبه به صورت غیابی نسبت به رسیدگی عمل می نماید.

 نکته مهم اینکه ، درخصوص نحوه ابلاغ به متهم مقررات سازمان تعزیرات حکومتی ساکت است و در رویه عملی به صورت سنتی و توسط مامورابلاغ صورت می پذیرد. که درمورخ 1400/12/18 بموجب بند 3 مصوبه هیات وزیران به شماره 165545/ت 59591 ه مقرر شد، در خصوص تخلفات گران فروشی ، عدم درج قیمت ، تقلب درکسب و عدم صدور صورتحساب احضار متهم الزامی نیست، که این بند از تصویب نامه مذکور طی رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 2611 در مورخ 1401/10/20 ابطال گردید، بر همین اساس کماکان احضار متهم برای ارائه دفاعیات الزامی است.

• صدور قرار تامین  کیفری در شعب سازمان تعزیرات حکومتی

در خصوص صلاحیت سازمان تعزیرات کیفری نسبت به صدور قرارهای تامین کیفری از قبیل کفالت ، وثیقه و… اختلاف نظرحقوقی دارد. که در عمل با توجه به تبعیت سازمان تعزیرات حکومتی از در موارد سکوت از مقررات قانون آیین دادرسی کیفری ، شعب تعزیرات حکومتی به خصوص در دعاوی قاچاق کالا و ارز نسبت به صدور قرار تامین علیه متهم اقدام می نمایند.

هر چند گروهی معتقدند، صدور قرار تامین مخصوص مراجع کیفری و نیازمند مجوز قانونی است و سازمان تعزیرات حکومتی به عنوان مرجع اداری به جهت فقدان مجوز قانونی ، حق صدور قرار تامین را ندارد و نمی تواند به علت عجز متهم، اقدام به بازداشت و اعزام وی به زندان نماید. اداره حقوقی قوه قضاییه نیز به موجب نظریه شمار2490/7 مورخ 1382/04/01 قائل به این نظر شده است.

• حق معرفی وکیل توسط متهم در شعب سازمان تعزیرات حکومتی

آیین نامه سازمان تعزیرات در خصوص امکان بهره مندی از خدمات وکیل دادگستری در سازمان تعزیرات حکومتی ساکت است. اما با توجه به اصل 35 قانون اساسی شاکی و متهم می تواند در  زمان رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی ، نسبت به معرفی وکیل جهت پیگیری حقوق خود اقدام نمایند.

• اخذ آخرین دفاع در شعب سازمان تعزیرات حکومتی

از جمله حقوق متهم احضار نامبرده جهت اخذ آخرین دفاع می باشد. با توجه به اینکه سرعت رسیدگی در شعب تعزیرات حکومتی بالاست، ممکن است، تحقیقات اولیه در زمان رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی ، به همراه اخذ آخرین دفاع در یک روز صورت پذیرد. در غیر اینصورت قبل از اتمام ختم تحقیقات متهم مجددا جهت اخذ آخرین دفاعیات احضار می شود.

• تحقیق از شاکی در شعب سازمان تعزیرات حکومتی

رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی ممکن است به جهت شکایت شاکی خصوصی مطرح شود  و  شاکی مدعی ورود خسارت به خود باشد. در این صورت علاوه بر تکلیف شعبه به احضار شاکی و اخذ توضیحات از وی ، شاکی نیز می تواند با پیگیری پرونده و ارائه مستندات و دفاعیات لازم نسبت به احراز واقعیت امر کمک نماید.

• تحقیق از ضابطان و بازرسان مربوطه

شعب رسیدگی کننده می تواند بر حسب مورد، نسبت به اخذ تحقیقات و اعلام نظر از ضابطان و بازرسان جهت کشف واقع استفاده نمایند. عمده بازرسان سازمان تعزیرات حکومتی عبارتند از:

.بازرسان ادارات صنعت، معدن و تجارت.

.بازرسان سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان

.ناظرین و بازرسین  کمیسیون نظارت

• صدور رای در شعب بدوی سازمان تعزیرات حکومتی 

با اتمام رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی و با انجام تحقیقات لازم ، شعبه تعزیرات اقدام به صدور رای با توجه به محتویات پرونده می نماید. که حسب مورد می تواند  صدور رای برائت ، قرار منع تعقیب ، موقوفی تعقیب و تعلیق و… باشد. رای صادره می تواند حضوری یا غیابی باشد و قابلیت واخواهی و تجدیدنظر و مهلت و مرجع آن قید می شود.

از آنجایی که آئین نامه سازمان تعزیرات حکومتی نسبت به مهلت واخواهی ساکت می باشد ،با وحدت ملاک از ماده 406 قانون آئین دادرسی کیفری می توان گفت متهم می تواند ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رای نسبت به  واخواهی جهت رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی اقدام نماید. نحوه رسیدگی در سازمان تعزیرات حکومتی و شعبه مربوط نیز تابع شرایط اعلامی مذکور می باشد..

نحوه رسیدگی در شعب تجدید نظر در سازمان تعزیرات حکومتی 

رای شعبه بدوی تعزیرات حکومتی در موارد مصرحه در قانون ، قابل اعتراض در شعبه  تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی است. اشخاص زیر حق تجدیدنظرخواهی دارند.

1.محکوم علیه یا وکیل قانونی وی.

2.رئیس سازمان تعزیرات حکومتی

3.رئیس انجمن حمایت ازحقوق مصرف کننده

4.رئیس امور صنفی در زمانی که شاکی مدیر بازرسی صنف است.

5.اعضای کمیسیون هماهنگ کننده سازمان تعزیرات حکومتی در استان و شهر

مهلت تجدید نظر خواهی برای شاکی  و متهم  10 روز از تاریخ ابلاغ  رای است. برای سایر اشخاص نیز  3 ماه  از تاریخ صدور حکم است و نیازی به ابلاغ رای به نامبردگان دارد. رسیدگی در شعبات تجدیدنظر سازمان تعزیرات حکومتی غالبا به صورت غیرحضوری است و با ملاحظه مستندات و مدارک منضم به پرونده نسبت به صدور حکم مقتضی اقدام می شود.

در صورتی که میزان جریمه تعزیرات بالاتر از ۲۰ میلیون ریال باشد ، محکوم علیه می‌تواند درخواست تجدیدنظر  را به شعب عالی یا نسبت به طرح اعتراض در دیوان عدالت اداری اقدام نمایند.

نحوه رسیدگی در شعبه عالی تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی 

بموجب ماده 23 آیین نامه سازمان تعزیرات حکومتی ، یکی از روشهای رسیدگی مجدد نسبت به آرای قطعی شعب سازمان تعزیرات حکومتی ، با تقاضای شاکی، محکوم علیه ، روسای سازمان تعزیرات حکومتی ، سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان قابل اعاده دادرسی از طریق وزیر دادگستری است. با پذیرش این درخواست از سوی وزیر، پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه عالی تجدید نظر سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع می شود و رای صادره قطعی است. که با توجه به اهمیت موضوع طی مقاله اعتراض به رای تعزیرات به آن پرداخته ایم. که با مراجعه به لینک تقدیمی مذکور قابل مطالعه و بهره برداری است.