مجازات فحاشی و توهین 

مجازات فحاشی و توهین به افراد زمانی مصداق پیدا می کند شخصی نسبت به دیگران از الفاظ توهین آمیز و رکیک استفاده کند .قانونگذار در ماده 608 قانون مجازات اسلامی  جرم  فحاشی و توهین را جرم انگاری کرده و مجازات آن را نیز تعیین کرده است . ماده مزبور مقرر می دارد  :  توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود .

شرایط تحقق جرم فحاشی و توهین 

1. مهمترین شرط تحقق جرم فحاشی و توهین، موهن ( توهین آمیز ) بودن رفتار است . ملاک تشخیص موهن بودن رفتار با «عرف» است. باید متذکر شد شخصیت فرد مقابل، وضعیت اجتماعی و فرهنگ عمومی در توهین آمیز بودن یا نبودن رفتاری تاثیر دارد. جرم توهین و فحاشی یک جرم مطلق است و صرف استعمال الفاظ رکیک و توهین آمیز جرم محسوب می شود .
2.  وجود مخاطب معین و مشخص : شرط دیگر جرم فحاشی و توهین انتساب الفاظ توهین آمیز و فحش به شخص خاصی باشد . یعنی مرتکب جرم باید شخص یا اشخاصی را خطاب قرار دهد.
3. شخص حقیقی بودن مخاطب: توهین به اشخاص حقوقی مشمول ماده 608 قانون تعزیرات نمی گردد؛ زیرا در این ماده از کلمه «افراد» استفاده شده است که دلالت بر شخص حقیقی دارد. بنابراین نمی توان کسی را به ارتکاب توهین علیه دولت یا اداره دولتی یا شرکت خصوصی، شهرداری  محکوم کرد.
4. زنده بودن مخاطب: واژه افراد در ماده 608 دلالت بر زنده بودن مخاطب توهین دارد؛  توهین به مردگان درصورتی توهین محسوب می شود که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود.

مصادیق  جرم فحاشی و توهین 

فحاشی و توهین می تواند با هر شکل و وسیله ای اتفاق بیفتد. به شکل گفتار، رفتار، نوشتار و حتی با اشارات دست و چشم. و یا به وسیله ارسال پیامک، ایمیل یا تلفن.  فحاشی و استعمال الفاظ رکیک نمونه بارز توهین باشد، اما گاهی رفتارها و گفتارهای دیگری بنا به شرایط در زمره ی جرم توهین قرار می گیرد و مشمول مجازات و کیفر خواهد بود. بنابراین جرم توهین و فحاشی معمولا به صورت فعل مثبت به صورت گفتار یا نوشته یا اشاره دست یا چشم مانند استفاده از الفاظ بی‌ادبانه، ، ریختن آب دهان به سمت دیگران، کشیدن لباس انسان‌ها به قصد توهین از مصادیق جرم توهین محسوب می‌شود گرچه ملاک تشخیص عرف است .

مجازات جرم فحاشی و توهین  

• مجازات توهین به افراد عادی

توهین و فحاشی اگر به افراد عادی جامعه باشد یعنی اصطلاحا توهین ساده باشد طبق ماده 608 قانون مجازات اسلامی مرتکب، به شلاق تا 74 ضربه و 50 هزار تا 1 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود .البته به موجب قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات مزبور کاهش یافته است .

• مجازات توهین به افراد خاص مشخص شده در قانون 

1.  مجازات توهین به رهبری به موجب ماده 514 قانون مجازات اسلامی   ماه تا 2 سال حبس است و غیرقابل گذشت است .
2. توهین به مقامات دولتی حین انجام وظیفه و با توجه به سمت آنها به موجب ماده 609 قانون مزبور 3 تا 6 ماه حبس و یا جزای نقدی است .
3. توهین به مقامات سیاسی خارجی به موجب ماده 517 قانون مجازات اسلامی در صورتی که توهین 1. علنی باشد 2. در آن کشور جرم باشد 3. طرف شکایت کند  1 تا 3 ماه حبس می باشد .
4. توهین به مقدسات و انبیاء و ائمه و حضرت فاطمه به موجب ماده 513 قانون مزبور با توجه به اهمیت موضوع  1 تا 5 سال حبس

توهین و فحاشی قابل گذشت است

مطابق ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرم توهین و فحاشی از جمله جرایم قابل گذشت شناخته می شود.

جرم قابل گذشت یعنی شروع و ادامه ی تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات آن جرم، منوط و وابسته به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است. پس اگر در هر مرحله شاکی از شکایت خود صرف نظر کند، پیگیری و اجرای مجازات آن حکم متوقف می شود.

نکات مهم جرم توهین

توهین میتواند به هر وسیله یا طریق صورت پذیرد.

توهین مطابق ماده 104 قانون اخیرالذکر جرم قابل گذشت است و با گذشت شاکی تعقیب جرم متوقف میشود.

رفتار مرتکب باید موهون باشد.

توهین ممکن است به صورت توهین ساده یا توهین مشدد باشد .

 نحوه اثبات جرم توهین و فحاشی

از مهمترین دلایل اثبات جرم شهادت است.اگر در هنگام فحاشی و توهین افرادی حضور داشته اند که می توانند با قطعیت اتفاقات پیش آمده را نزد قاضی و در دادگاه شرح دهند، می توان از شهادت آن ها در اثبات جرم توهین و فحاشی استفاده نمود. از دیگر مواردی که برای اثبات جرم می توان بهره برد تحقیقات محلی، اظهارات مطلع و گزارش ضابطان قضایی است . همچنین فیلم، عکس، صوت، پیامک، چت، اسکرین شات و مواردی از این دست گرچه دلایل قطعی نیستند. اما می توان آن ها را به عنوان اماره قضایی (کمک به علم قاضی) استفاده نمود و  به دادگاه ارائه کرد .

مجازات جرم توهین و فحاشی در قانون جدید 

مجازات فحاشی و توهین در قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری دستخوش تغییراتی شده است. مطابق ماده 11 قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری مجازات جرم توهین و فحاشی، موضوع ماده  قانون مجازات اسلامی ۶۰۸  به جزای نقدی ۶ تا ۲۴ میلیون ریال تغییر یافته است و شلاق از مجازات آن حذف شده است .

نظریه مشورتی درباره تعویق و تعلیق صدور حکم و اجرای مجازات جرم توهین

شماره نظریه: ۷/۱۴۰۱/۱۱۵۲
شماره پرونده: ۱۴۰۱-۱۸۶/۱-۱۱۵۲ک
تاریخ نظریه: ۱۴۰۱/۱۲/۰۶

آیا توهین به مقام معظم رهبری و مرحوم امام (ره) جرم امنیتی محسوب می‌شود و مشمول ممنوعیت مندرج در بند «الف» ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی  مصوب ۱۳۹۲ می‌شود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱. جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی در فصل اول کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ و اهانت به بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و مقام رهبری در فصل دوم همان قانون و در ماده ۵۱۴ ذکر شده است. چنانچه اراده قانون‌گذار این بود که جرم اخیرالذکر در زمره جرایم علیه امنیت باشد، در فصل مربوط ذکر می‌شد؛ حال آنکه عنوان مجرمانه مذکور، در فصل مربوط به اهانت به مقدسات مذهبی و … آمده است؛ بنابراین جرم مورد سؤال، در زمره جرایم علیه امنیت نیست. تفکیک جرایم توهین به مقام بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و توهین به مقام رهبری طبق بند «ب» ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ از جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی… در بند «الف» این ماده، مؤید این نظر است.

۲- با عنایت به مراتب مذکور در بند یک پاسخ، جرم موضوع ماده ۵۱۴ مشمول «ممنوعیت» و «محدودیت» مذکور در ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و تبصره الحاقی این ماده مصوب ۱۳۹۹ نیست.

ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲:

صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرایم زیر و شروع به آنها قابل تعویق و تعلیق نیست:

الف– جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تأسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات

ب– جرایم سازمان یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم ربایی و اسید پاشی

پ– قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرایم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا

ت– قاچاق عمده مواد مخدر یا روان گردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان

ث– تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی و محاربه و افساد فی ‌الارض

ج– جرایم اقتصادی، با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون (100/000/000) ریال

تبصره- در جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور در صورت همکاری مؤثر مرتکب در کشف جرم و شناسایی سایر متهمان، تعلیق بخشی از مجازات بلامانع است. همچنین تعلیق مجازات جرائم علیه عفت عمومی (به جز جرائم موضوع مواد (۶۳۹) و (۶۴۰) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازات‌ های بازدارنده مصوب 1375/03/02 با اصلاحات و الحاقات بعدی) و کلاهبرداری و کلیه جرائم در حکم کلاهبرداری و جرائمی که مجازات کلاهبرداری درباره آنها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می ‌شود و شروع به جرائم مقرر در این تبصره، بلامانع است. رعایت ماده (۴۶) این قانون در خصوص این تبصره الزامی است.

بنابراین مجازات جرم فحاشی و توهین به رهبری قابل تعویق و تعلیق است .