ترک کار کارگر

ترک کار کارگر ، اصطلاحی است که در قانون کار اشاره ی صریحی به آن نشده است. ولی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، در دستورالعملی ترک کار را فسخ یکجانبه قرارداد کار از طرف کارگر بدون مجوز قانونی می داند، برهمین اساس برای محقق شدن ترک کار کارگر، می بایست قصد و نیت انجام چنین عمل حقوقی و فسخ قرارداد وجود داشته باشد، در غیر اینصورت صرف عدم حضور در کارگاه ملاک ترک کار، فسخ قرارداد و نتیجتا اخراج کارگر نمی باشد.

شرایط ترک کارگر کار

وفق دستورالعمل وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی و مستنبط از ماده 25 قانون کار مصوب 1369 شرایط ترک کارعبارتند از:

1. قصد ترک کار توسط کارگر
2. ترک کار بدون مجوز قانونی

نحوه اثبات ترک کار کارگر

یکی از سوالات مبتلا به این است که اگر کارگری اقدام به ترک کار نماید، حقوق و تعهدات کارفرما و الزامات قرارداد کاری چیست ؟ چه کسی باید نسبت به اثبات ترک کار اقدام نماید؟

براساس اصول حقوقی بار اثبات ادعا بر عهده شخص خواهان است. در اینجا تعهد اثبات بر عهده کارفرما می باشد. بر همین اساس کارفرما با ثبت نام در سامانه جامع روابط کار و ثبت شکایت ترک کار جهت فسخ قرارداد کاری در این سامانه می بایست نسبت به رسیدگی به اختلاف در مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما اقدام نماید.

نکته کاربردی:
درصورتی که به علت ترک کار کارگر خسارت مالی یا معنوی به کارفرما وارد شود، رسیدگی به موضوع در صلاحیت مراجع دادگستری است و رسیدگی به این قبیل دعاوی خارج از صلاحیت هیات تشخیص و هیات نظارت اداره کار می باشد.

عواقب قانونی ترک کار

در قانون کار صرف عدم پرداخت حقوق و مزایا یا حق بیمه کارگر، دلیلی بر ترک کار کارگر نمی باشد. بلکه کارگر جهت فسخ قرارداد کار، می بایست ابتدا با ارسال نامه ( اظهارنامه رسمی ) نسبت به اعلام استعفای خود با ذکر یکی از جهات قانونی اقدام نماید. در غیر اینصورت ممکن است اثرات جبران ناپذیر مالی زیر متحمل شود.

• محرومیت از دریافت حق سنوات
  در صورتی که کارگر، تشریفات ترک کار را رعایت ننماید و قرارداد وی به صورت دایمی یا موقت باشد. از دریافت حق سنوات ( پاداش پایان کار) محروم خواهد شد و نمی تواند ادعایی جهت مطالبه این حقوق در مراجع حل اختلاف اداره کار مطرح نماید.
• عدم تعلق بیمه بیکاری
  کارگری که بدون مجوز قانونی اقدام به ترک کار نموده است، نمی تواند از حق بیمه بیکاری بهره مند شود.
• تحمیل خسارت ترک کار به کارگر
  در صورتی که به علت ترک کار کارگر خسارت مالی یا معنوی متوجه کارفرما شود، با اثبات شرایط ورود خسارت درمراجع قضایی ، کارگر موظف به جبران خسارت وارده به کارفرما می باشد.
• عدم مطالبه حقوق ماهیانه
  کارگری که بدون مجوز اقدام به ترک کار می نماید، نسبت به کسر حقوق ماهیانه وی اقدام می شود.

مهلت اعلام ترک کار کارگر

علیرغم تخلف کارگر نسبت به ترک کار ، کارفرما موظف به اعلام ترک کار خطاب به اداره کار و سازمان تامین اجتماعی است. چرا که تخلف از این وظیفه می تواند موجب تحمیل جریمه عدم اعلام ترک کار به کارفرما گردد.

• اعلام ترک کار به اداره کار
  مهلت مشخصی جهت اعلام ترک کار در قوانین و بخشنامه های قانون کار مقرر نشده است. مهلت عرفی که غالبا کارفرمایان در عمل به ارسال نامه ترک کار خطاب به اداره کار اقدام می نمایند، قبل از پایان ماهی است که کارگر اقدام به ترک کار خود نموده است می باشد.
• اعلام ترک کار به بیمه تامین اجتماعی
  بموجب ماده 39 قانون تامین اجتماعی کارفرمایان ؛موظف به ارائه لیست حقوق و مزد کارکنان شاغل خود با آخرین تغییرات تا آخرین روز ماه بعد به سازمان تامین اجتماعی می باشد. بنابراین مهلت مشخصی اعلامی مذکور جهت ارسال لیست های حق بیمه به همراه درج موارد ترک کار به کارفرما داده شده است.

آیا کارگری که قرارداد کار ندارد می تواند در هر زمان که بخواهد کار خویش را ترک نماید؟

خیر، با اثبات رابطه کاری و تخلف کارگر در این خصوص، ضمانت اجراهای مقرر قانونی از قبیل عدم بهره مندی از حقوق سنوات، حق بیمه بیکاری ، کسر یا عدم پرداخت حقوق و الزام به جبران خسارت ناشی از ترک کار می تواند شامل حال کارگر شود.

مهلت ثبت مطالبه خسارت کارفرما علیه کارگر به جهت ترک کار

طرح شکایت کارفرما جهت مطالبه خسارت ناشی از ترک کار مقید به مهلت خاصی نیست. در هر زمان در مراجع قضایی قابل طرح می باشد.

چند روز غیبت ترک کار محسوب می شود؟

در قوانین و بخشنامه های قانون کار مهلت مشخصی نیامده است. ملاک تشخیص احراز عرفی قصد قطع دائم همکاری از سوی کارگر می باشد. که با بررسی دلایل و امارات و شرایط موجود در هر پرونده می بایست بررسی و احراز گردد.

مراجع صالح به رسیدگی به شکایت ترک کار کارگر

مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما موظف به رسیدگی به دعوای الزام کارفرما به پرداخت حق بیمه کارگر می باشند. ابتدائا هیات تشخیص اداره کار و متعاقبا رای صادره ظرف مهلت 15 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی درهیات نظارت اداره کار می باشد.
رای صادره نیز با توجه به حدود صلاحیت و وظایف دیوان عدالت اداری قابل اعتراض در شعب بدوی دیوان عدالت اداری است. مضافا اینکه رای بدوی شعب دیوان نیز قابل تجدید نظرخواهی در دیوان عدالت اداری می باشد.

کارگرانی که ترک کار می‌کنند، مزایای پایان کار یا حق سنوات (به نسبت ایام کارکرد) می‌گیرند

• تاریخ دادنامه: ۱۳۹۵/۱۲/۱۷
• شماره دادنامه: ۱۳۴۹، ۱۳۴۸، ۱۳۴۷
• کلاسه پرونده: ۹۴/۱۰۵۵، ۹۴/۳۸۰، ۹۴/۳۵۹
• مرجع رسیدگی: هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری
• موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای ۵ و ۴ دستورالعمل شماره (۱۷) روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی [تعاون، کار و رفاه اجتماعی]

رأی هیأت‌عمومی

با توجه به اینکه حکم قانونی مبنی بر منع پرداخت مزایای پایان کار به کارگری که ترک کار کرده است وجود ندارد و مقنن در ماده ۴۱ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال۱۳۹۴، دو تبصره ۴ و ۳ به ماده ۷ قانون کار الحاق کرده است و در تبصره ۴ ماده ۷ قانون کار مقرر شده است که: «کارفرمایان موظفند به کارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت کارکرد، مزایای قانونی پایان کار را به ماخذ هر سال یک ماه آخرین مزد پرداخت نمایند.» بنابراین پرداخت مزایای پایان کار و سنوات پایان خدمت ولو به نسبت ایام کارکرد از جمله وظایف کارفرما است، با توجه به مراتب تصویب بندهای ۵ و ۴ دستورالعمل شماره ۱۷ روابط کار معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از این جهت که منع قانونی وجود ندارد از حدود اختیارات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خارج است و با قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مغایرت دارد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.