دعوای الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری

الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری ، توسط اشخاصی مطرح می شود که شغل سخت و زیان آور وی یا مورثشان ،  توسط کمیته های استانی تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور مورد تایید قرار می گیرد و به موجب بند 1 قسمت ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1380 در صورت دارا بودن حداقل 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور و پرداخت حق بیمه به ازای هر سال بازنشسته و از مزایای مشاغل سخت و زیان آور بهره مند شود. که هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور یک و نیم سال برای بیمه شده محاسبه می شود.

حال چنانچه سازمان تامین اجتماعی علی رغم تایید کمیته استانی از پذیرش بازنشستگی یا احتساب سنوات در بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور سرباز زند ، افراد واجد شرایط می توانند با ثبت دادخواست الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری نسبت به احقاق حقوق خود اقدام نمایند.

جهات طرح دعوای الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری

1. به جهت افزایش مستمری بازنشستگی
2. به جهت افزایش سابقه اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور

شرایط بهره مندی از احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری

1. تایید سخت و زیان آور بودن مشاغل فرد متقاضی در کمیته های استانی تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور
2. اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور
3. پرداخت حق بیمه به ازای هر سال

نحوه طرح دعوای الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور  در دیوان عدالت اداری

1. ثبت درخواست احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور در دستگاه مربوطه و انقضای مهلت پاسخگویی

خواهان در صورتی که دارای سه شرایط بهره مندی از احتساب اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور باشد ، ابتدائا به موجب تبصره 4 الحاقی 1402/02/10 به ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری ، موظف است ، با مراجعه به اداره کل سازمان تامین اجتماعی مربوطه ، نسبت به ثبت تقاضای درخواست احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور خود اقدام نماید و دستگاه اجرایی موظف است ، ضمن ثبت درخواست و ارائه رسید ، حداکثر ظرف 3 ماه از تاریخ ثبت تقاضا ، به صورت کتبی پاسخ قطعی را ( نفیا یا اثباتا ) به ذی نفع ابلاغ نماید ، مگر اینکه در سایر قوانین ظرف زمانی معینی برای پاسخگویی دستگاه ها و مامورین مذکور مشخص شده باشد یا فوریت موضوع ، اقتضای زمان کوتاه تری را داشته باشد.

اما اگر با انقضای مهلت مذکور، آن دستگاه کماکان از پاسخ دهی و ابلاغ پاسخ مقتضی خودداری نماید ، ذی نفع می تواند با رعایت مواعد مذکور در تبصره 3 الحاقی به ماده  16 از زمان انقضای مهلت پاسخ و معاذیر قانونی یا شرعی ، در دیوان عدالت اداری طرح شکایت کند.

که به موجب تبصره 3 الحاقی 10/02/1402 مقرر شده است : (( از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون تصمیمات و اقدامات دستگاه ها و مامورین موضوع بندهای 1 و 3 ماده 10 این قانون ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ به اشخاص مقیم داخل کشور و یک سال برای اشخاص مقیم خارج از کشور قابل شکایت در دیوان عدالت اداری می باشد. ))

عدم پاسخگویی و استنکاف از ثبت درخواست و ارائه رسید به اشخاص متقاضی ، تخلف اداری محسوب می شود و چنانچه شاکی خواسته خود را از طرق قابل اثبات دیگری به دستگاه ذی ربط ارسال نموده باشد ، مبدا محاسبه مهلت مذکور از زمان وصول این درخواست می باشد.

2. ضمیمه نمودن درخواست و گواهی ثبت درخواست الزام به احتساب سنوات اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور و در صورت پاسخگویی سازمان تامین اجتماعی ضمیمه نمودن پاسخ به دادخواست

خواهان موظف است ، درخواست و گواهی ثبت درخواست الزام به احتساب سنوات مشاغل سخت و زیان آور را به دادخواست خود ضمیمه نماید، در غیر اینصورت ،  شعبه دیوان ،  ابتدائا با ارسال اخطاریه دستور رفع نقص را صادر خواهد نمود و با رفع نقص وارد رسیدگی و الا نسبت به صدور قرار رد دادخواست اقدام می نماید.

 ولی اگر خواهان بدون طرح درخواست اولیه احتساب سنوات در اداره کل سازمان تامین اجتماعی مربوطه ، مستقیما نسبت به ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری اقدام نمایند ، به جهت عدم طرح صحیح دعوا ، قرار رد شکایت صادر خواهد شد. که با طی مراحل اعلامی امکان ثبت مجدد دادخواست در دیوان عدالت اداری وجود دارد.

نحوه رسیدگی به درخواست الزام به احتساب سنوات مشاغل  سخت و زیان آور در دیوان عدالت اداری

 نحوه رسیدگی در دیوان عدالت اداری به صورت غیرحضوری است و به ندرت جلسه رسیدگی تشکیل یا طرف دعوا برای ادای توضیحات دعوت می شود. بر همین اساس با تکمیل بودن دادخواست ، یک نسخه از دادخواست برای طرف دعوا ارسال خواهد شد. که وی مکلف است ، ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ نسبت به ارسال پاسخ اقدام نماید. که با وصول پاسخ و در وقت نظارت ، شعبه دیوان نسبت به  مطالعه پرونده و صدور تصمیم مقتضی اقدام خواهد نمود.

که با فرض احراز حقانیت خواهان ، شعبه دیوان ، نسبت به الزام سازمان تامین اجتماعی به احتساب سنوات مشاغل سخت و زیان آور اقدام خواهد نمود. که با توجه به رای شماره 968 هیات عمومی دیوان عدالت اداری ، سازمان تامین اجتماعی موظف به پرداخت مابه‌ التفاوت ناشي از اصلاح حكم بازنشستگي با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زيان‌ آور از تاريخ بازنشستگي به صورت عادي به محکوم له یا وراث وی خواهد بود.

اما در صورت رد شکایت ، برای معترض امکان تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری وجود خواهد داشت.

 حال اگر علی رغم تجدیدنظرخواهی صورت گرفته ، شعبه تجدیدنظرخواهی نسبت به تایید رای شعبه بدوی اقدام نماید. چنانچه جهت رد عدم طرح صحیح باشد ، معترض می تواند با رفع ایراد نسبت به طرح مجدد پرونده اقدام نماید.

مضافا اینکه امکان اعاده دادرسی به موجب ماده 79 قانون دیوان عدالت اداری برای معترض نیز وجود دارد.

نتیجتا اینکه با عنایت به فنی و تخصصی بودن دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری و عدم تشکیل جلسه دادرسی و کثرت دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری ، بهره مندی از تخصص و خدمات ، وکیل متخصص دیوان عدالت اداری نقش بسزایی در طرح صحیح دعوا و ارائه دفاعیات حقوقی در پی خواه داشت.

رأي شماره 968 مورخ 1400/03/25 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري با موضوع پرداخت مابه‌ التفاوت ناشي از اصلاح حكم بازنشستگي با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زيان‌ آور از تاريخ بازنشستگي به صورت عادي

الف . درخصـوص تاريخ پرداخت مابه التفاوت مربوط به اصلاح مستمـري بازنشستگي عادي به بازنشستگي ناشي از اشتغال در مشاغل سخت و زيان‌آور، تعارض در آراي شعب ديوان عدالت اداري محرز است.

ب. براساس بند 5 جزء (ب) ماده واحده ‌قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی‌ مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 که در تاریخ 180/07/14 به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده: ‌« تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این ‌تبصره به موجب آیین‌‌نامه‌‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.» در همین راستا و برمبنای ماده 8 آیین‌ نامه اجرایی بند 5 جزء ( ب ) ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 ( مصوب سال 1380) که موضوع تصویب‌نامه شماره 15365/ت 36005 هـ ـ 1385/12/26 هیأت وزیران است، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور براساس ضوابط و سیاستگذاریهای شورای عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط برعهده ‌کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی است و در مـواردی که کارفرما نسبت به تأدیه حق بیمه 4 درصد مـوضوع بندهای 4 و 6 جزء (ب) ماده واحده قانون صدرالاشاره اقدام می نماید و سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور از سوی سازمان تأمین اجتماعی یا شعب دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار می گیرد، صدور آرای کمیته‌ های یاد شده در این خصوص کاشف از این است که کارگر در دوره زمانی قبل از بازنشستگی به مشاغل سخت و زیان‌آور اشتغال داشته و از این رو بهره‌مندی وی از حقوق بازنشستگی مشاغل فوق نیز پس از تبدیل بازنشستگی عادی به بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌ آور صرفاً مربوط به دوره زمانی پس از صدور آرای کمیته ‌های احراز مشاغل سخت و زیان‌ آور و یا قطعیت آرای شعب دیوان عدالت اداری درخصوص آرای کمیته‌های فوق‌الاشاره نیست و به تاریخ بازنشستگی عادی کارگر تسری می‌ یابد. بنا به مراتب فوق، دادنامه‌ شماره 9709970901503252ـ 1397/09/05 (صادره از شعبه 55 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 9809970955400044ـ 05/01/1398 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ) تأیید شده و دادنامه شماره 9709970901701408 ـ 1397/08/01 (صادره از شعبه 57 بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره 9709970955404401ـ 1397/12/04 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ) مورد تأیید قرار گرفته و دادنامه شماره 9709970955404421ـ 1397/12/04 (صادره از شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) که قائل به پرداخت مابه‌التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور از تاریخ بازنشستگی شاکیان به صورت عادی بوده‌اند، در این حد صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌ الاتباع است..