نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی به معنای بهره برداری و استفاده غیر مجاز از طرح صنعتی متعلق به شخص دیگر است. حقوق ناشی از طرح صنعتی زمانی مورد حمایت قانونگذار است، که طرح صنعتی به ثبت رسیده باشد. البته گاهی اوقات در صورت عدم ثبت نیز بر اساس کپی رایت قابل حمایت است. دعوای نقض طرح صنعتی با دعوای ابطال طرح صنعتی متفاوت می باشد. بدین صورت که در دعوای نقض طرح صنعتی شخصی مدعی می شود که شخص دیگری از طرح صنعتی متعلق به ایشان بدون مجوز بهره برداری و استفاده می نماید. اما در دعوای ابطال طرح صنعتی ، شخصی مدعی می شود که طرح صنعتی ثبت شده فاقد یکی از شرایط مقرر قانونی برای طرح صنعتی می باشد.

شرایط نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی 

نقض طرح صنعتی دارای شرایطی است که به شرح ذیل می باشد:

• ثبت طرح صنعتی دارای اعتبار باشد.

برای اینکه طرح صنعتی مورد حمایت قرار گیرد ،  می بایست دارای شرایط مقرر در قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری باشد. یکی از این شرایط مدت اعتبار طرح صنعتی می باشد. چنانچه مالک در مدت مقرر قانونی نسبت به تمدید آن اقدام ننماید، طرح صنعتی بی اعتبار می شود، در این صورت چنانچه شخصی از طرح صنعتی ثبت شده به نام وی بهره برداری نماید، نقض طرح محقق نمی گردد.

طبق قانون مالک طرح صنعتی می تواند تا شش ماه پس از انقضای اعتبار ثبت ، نسبت به تمدید آن اقدام نماید ، بنابراین در صورت بهره برداری غیر مجاز از طرح صنعتی در مدت 6 ماهه مذکور نقض محقق می گردد.

• طرح صنعتی دارای شرایط قانونی باشد.

نقض طرح صنعتی زمانی به وقوع می پیوندد که طرح صنعتی ثبت گردیده باشد. در برخی موارد شخصی دعوای نقض را مطرح می نماید و خوانده دعوا ادعا می نماید که ثبت طرح صنعتی به جهت عدم  رعایت شرایط قانونی قابل ابطال است و آن را ثابت می نماید.با توجه به اینکه ابطال طرح صنعتی ، به مانند ابطال گواهینامه ثبت اختراع آثار ثبت را از روز ثبت کان لم یکن می نماید. بنابراین دعوای نقض رد می گردد. چرا که طرح صنعتی زمانی قابل حمایت است که ثبت شده باشد و غیر قابل ابطال باشد.

• بهره برداری غیر مجاز در زمینه تجاری

یکی از شرایط نقض طرح صنعتی این است که طرح ، مورد بهره برداری غیرمجاز در زمینه تجاری قرار گیرد. بهره برداری به معنای استفاده ای که جنبه انتفاعی داشته باشد و به صورت مستمر باشد و با توجه به اینکه کلمه غیر مجاز در آن به کار رفته نشان دهنده این است که بهره برداری باید بدون موافقت مالک باشد. بنابراین در صورتی که شخصی با موافقت دارنده حقوق انحصاری از طرح وی بهره برداری نماید نقض محقق نمی شود.

انواع بهره برداری غیرمجاز عبارتست از : ساخت ، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی

• یکسانی یا شباهت طرح صنعتی

بهره برداری از طرح صنعتی می تواند به صورت بهره برداری از عین طرح دیگری باشد یا بهره برداری از طرحی که مشابه دیگری باشد. ماده 28 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب 86 ، صرفا بهره برداری از همان طرح ثبت شده را در انحصار صاحب طرح می داند و نه مشابه آن.

اما شباهت طرح صنعتی ثالث با طرح صنعتی متعلق به دیگری می تواند تحت شرایطی نقض محسوب شود. آن شرایط این است که شباهت می بایست در طرح صنعتی باشد، و لو اینکه کالا هایی که طرح برای آن به کار رفته است متفاوت باشد. شباهت باید به حدی باشد که امکان اشتباه و گمراهی مصرف کننده عادی را فراهم سازد.

نحوه اعتراض نسبت به نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

• شکایت کیفری نقض طرح صنعتی

در صورتی که حقوق انحصاری صاحب طرح صنعتی ثبت شده توسط شخصی نقض شود، صاحب طرح می تواند علیه وی از طریق مراجع کیفری شکایت نماید. در قانون مصوب 86 برای مرتکب نقض ضمانت اجرای کیفری پیش بینی شده است . مجازات ناقض طرح صنعتی علاوه بر جبران خسارت ، پرداخت جزای نقدی از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه یا هر دو آن ها می باشد.

• دعوای حقوقی نقض طرح صنعتی

چنانچه از نقض طرح صنعتی خسارتی به صاحب طرح وارد شده باشد، می تواند از دادگاه مطالبه خسارت نماید . در دعوای مطالبه خسارت ناشی از نقض طرح صنعتی ، خواهان باید اثبات نماید که اولا خسارت به او وارد شده است. ثانیا خسارت وارده به او در اثر نقض حق از سوی خوانده صورت گرفته است. ثالثا بین ورود خسارت به وی و عمل نقض خوانده رابطه سببیت وجود داشته است.

ذینفع دعوای نقض طرح صنعتی

طبق نظر بسیاری از حقوقدانان ، بهره مندی مستقیم ، شخصی و قانونی فرد از نتیجه دعوای مطرح شده ملاک ذینفع بودن وی است.

کارشناسی در دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

مرجع صالح به رسیدگی با پذیرش ادعای نقض حقوق طرح صنعتی ، می بایست با عنایت به فنی و تخصصی بودن موضوع نسبت به ارجاع موضوع به  کارشناسی اقدام نماید.  نظریه صادره نیز به طرفین دعوا ابلاغ و ظرف یک هفته قابل اعتراض در هیات کارشناسی می باشد.

اعتراض به نظریه کارشناسی نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

نظریه کارشناسی صادره به طرفین دعوا ابلاغ و ظرف یک هفته قابل اعتراض در هیات کارشناسی می باشد.

درخواست دستور موقت در دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

خواهان دعوا می تواند به صورت همزمان در کنار دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی و جهت ممانعت از بهره برداری از اختراع خود و  ورود خسارت مضاعف به خود نسبت به طرح درخواست دستور موقت نیز اقدام نماید. ولی در مقابل موظف به تودیع خسارت احتمالی وفق نظر دادگاه می باشد.

اعتراض به درخواست دستور موقت در دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

بموجب ماده 325 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب ، قبول یا رد درخواست دستور موقت ، مستقلا قابل اعتراض و  تجدیدنظر و  فرجام نیست. لکن متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رای نسبت به آن نیز اعتراض نماید، ولی در هر حال قبول یا رد دادخواست موقت قابل فرجام خواهی نمی باشد.

مرجع صالح به رسیدگی در دعاوی نقض طرح صنعتی

به موجب ماده 59 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 از حیث طرح دعوای حقوقی ، رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون و آیین نامه اجرایی آن در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران می باشد.

اما در خصوص طرح شکایت کیفری با استناد به ماده 59 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری تنها دادگاه کیفری 2 تهران صالح به رسیدگی می باشد، چنانچه جرم منظور خارج از تهران واقع شده باشد و یا جرم در مکان دیگری کشف شده باشد و یا متهم در حوزه دیگری دستگیر شده باشد، امکان بررسی تحقیقات مقدماتی توسط مراجع این حوزه های قضایی وجود دارد ، ولی با انجام تحقیقات مقدماتی موظف به ارسال پرونده به دادگاه کیفری 2 تهران می باشد.

تجدید نظر خواهی از دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

محکوم علیه مقیم ایران ظرف 20 روز و  خارج از کشور ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ رای می تواند نسبت به تجدید نظر خواهی حقوقی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران اقدام نماید.